India lanceert historische Chandrayaan-3 maanrover

India is begonnen aan zijn laatste ambitieuze reis naar de Maan en hoopt dat Chandrayaan-3 het de vierde natie maakt die op de Maan landt.

Een LVM3-raket (Launch Vehicle Mark-3) met daarop de ruimtesonde Chandrayaan-3 is op 14 juli om 11:05 uur Nederlandse tijd opgestegen vanaf het Satish Dhawan Space Center op het kusteiland Sriharikota.

De raket donderde de lucht in, met een onbemande lander-rover duo en de hoop van ’s werelds meest bevolkte natie. Ongeveer 16 minuten na de lancering scheidde Chandrayaan-3 zich zoals gepland van de LVM3 en kwam in een baan rond de Aarde, waarmee de energie-efficiënte reis naar de Maan een vliegende start kreeg. Als de rest van de missie verloopt zoals gepland, zal India binnenkort het vierde land zijn dat op de Maan landt, na de verenigde Staten, de Sovjet-Unie en China.

De ambitieuze missie van eigen bodem heeft een relatief bescheiden prijskaartje van 6 miljard roepies (73 miljoen euro). Het succes ervan zou India’s groeiende ambities van goedkope ruimteverkenning versnellen in een tijd waarin veel landen strijden om een langdurige aanwezigheid op de Maan.

Met de lancering van vandaag begon India’s tweede poging om zachtjes op het maanoppervlak te landen, een onderneming die bijna vier jaar nadat het lander-roverpaar van Chandrayaan-2 op de Maan neerstortte als gevolg van een softwareprobleem. Ambtenaren van de Indian Space Research Organisation (ISRO), de nationale ruimtevaartorganisatie van het land, zeggen deze keer zeker te zijn van succes.

Dat vertrouwen zal de komende maand op de proef worden gesteld, aangezien meerdere correcties met de stuwraketten van de ruimtesonde zijn eivormige baan rond de Aarde uitrekken waardoor de snelheid toeneemt totdat de ruimtesonde in een baan om de Maan kan worden geslingerd. Eenmaal daar moeten nauwkeurige manoeuvres het lander-roverduo veilig neerstrijken nabij de zuidpool van de Maan, een grotendeels onbekend gebied waarvan India droomt dat het als eerste door India zal worden onthuld.

De landingszone van de missie meet 4 bij 2,5 kilometer en bevindt zich in de buurt van de Russische Luna 25. Luna 25 wordt naar verwachting in augustus 2023 gelanceerd. De zuidpool van de Maan is momenteel een hotspot in de verkenning. Men verondersteld dat die een overvloed aan waterijs herbergt waarvan wetenschappers denken dat dit gewonnen kan worden ten behoeve van raketbrandstof. Maanwaterijs zou ook cruciaal kunnen zijn voor levensondersteuning, waardoor het zuidpoolgebied een aantrekkelijk doelwit wordt voor maanbases.

De landing van Chandrayaan-2, gepland voor 23 of 24 augustus, zou historisch zijn; eerdere succesvolle missies zijn geland in de buurt van de evenaar van de Maan en degenen die de zuidpool wilden bereiken, zijn mislukt. In tegenstelling tot meer toegankelijke equatoriale gebieden, waar zonlicht overvloedig is voor ruimtevaartuigen op zonne-energie, ontvangen de zuidpoolgebieden zonlicht onder lage hoeken, en de lange schaduwen daar maken een veilige landing een uitdaging.

ISRO=wetenschappers rekenen op een nieuw algoritme dat is ingekapseld in de software van Chandrayaan-3. In plaats van de snelheid van statische beelden te interpreteren zoals Chandrayaan-2 deed, is de nieuwe technologie aan boord van Chandrayaan-3 ontworpen om de snelheid van de ruimtesonde in real-time te schatten terwijl de sonde afdaalt naar het maanoppervlak.

Bovendien zijn de poten op de lander, die Vikram (Sanskriet voor “moed”) wordt genoemd, versterkt om hem te helpen een enigszins hoge landingssnelheid te overleven. En het gebied waarin de ruimtesonde kan landen is ook aanzienlijk verbreed om wat ruimte voor fouten te creëren en uiteindelijk de kans op succes te vergroten.

Uitgaande van een veilige landing zal een zeswielige rover genaamd Pragyan (Sanskriet voor “wijsheid”), aangedreven door zijn eigen kleine zonnepaneel en geleid door camera’s om obstakels te vermijden, van Vikram op het maanoppervlak rijden. Pragyan is uitgerust met een spectrometer om de maangrond en rotsen te analyseren en een laser-geïnduceerde spectroscoop om zijn doelen te bestralen en zo hun chemische samenstelling te herleiden. De rover en de lander zullen naar verwachting beide één dag op de Maan (ongeveer twee aardse weken) werken, van zonsopgang tot zonsondergang op de Maan.

Hoewel het door zonne-energie aangedreven duo naar verwachting een ijskoude nacht op de Maan niet zal overleven zijn er kleine kansen op een extra efficiënte batterijlading. Als dit goed is, zijn er mogelijk nog eens 14 aardse dagen beschikbaar.

Vikram is uitgerust met een seismometer om maanbevingen waar te nemen die wetenschappers helpen om de structuur van de Maan af te leiden; een thermometerachtig instrument dat voor het eerst de maanbodem zal doordringen om de tempratuur te registreren; een sonde om plasma dichtbij het maanoppervlak te bestuderen; en een retroflector die door de NASA is geleverd om de dynamiek van het maansysteem te begrijpen.

Chandrayaan-3 is de nieuwste poging van India’s ontluikende ruimte-ecosysteem, bijna een maand nadat het land de Artemis-akkoorden ondertekende voor vreedzame verkenning van de Maan. Om zijn ruimtevaarteconomie een boost te geven heeft India in april zijn nationale ruimtevaartbeleid uitgevaardigd. Het document werd langverwacht door de ontluikende commerciële ruimtevaartsector van het land en stelt particuliere startups, die sinds 2020 bijna verdubbeld zijn, in staat om raketlanceringen uit te voeren – een operatie die van oudsher werd gedomineerd door ISRO.

Chandrayaan-3 zal ook de binnenlandse technologie van India demonstreren. Deze stelt het land in staat om samen te werken met  landen over de hele wereld op verschillende missies. In 2024 staat India bijvoorbeeld gepland om NISAR (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) te lanceren. Dit is een ruimtesonde in een lage baan om de Aarde die twee radars zal omvatten, één door elk land geleverd, om minieme veranderingen in het aardoppervlak te volgen. Verderop in de pijplijn van missies werkt het land samen met het Japanse JAXA voor de Lunar Polar Exploration (LUPEX)-missie om waterijs te bestuderen dat in permanent beschaduwde gebieden op de Maan aanwezig is.

De Chandrayaan-3 missie, gelanceerd in een tijd waarin meerdere landen strijden om de Maan te bereiken en een langdurige aanwezigheid nabij de zuidpool te vestigen, zal de rol van India in toekomstige verkenning van de Maan vormgeven.

Eerste publicatie: 15 juli 2023
Bron: diverse berichten