Het sterrenbeeld Jordanus – de Jordaan
Het sterrenbeeld Jordanus was ook bekend als Jordanus Fluvius en Jordanis. Het sterrenbeeld stelt de rivier de Jordaan voor en het werd door de Nederlandse (Vlaamse) theoloog en cartograaf Petrus Plancius in 1612 voor het eerst op een hemelglobe afgebeeld. Jordanus stroomde onder de staart van het sterrenbeeld Ursa Major – Grote Beer in het gebied waar zich nu het sterrenbeeld Canes Venatici – Jachthonden bevindt.
De Duitse astronoom Jacob Bartsch nam in 1624 het sterrenbeeld op in zijn boek Usus Astronomicus Planisphaerii Stellati. Bartsch wordt vanwege dit feit vaak als bedenker van het sterrenbeeld genoemd maar het was dus Plancius die het bedacht.
Bartsch stelde dat de rivier twee verschillende bronnen had: de Jor en de Daan maar dit is niet op alle kaarten (zelfs niet op zijn eigen kaart) als zodanig zichtbaar. Isaac Habrecht (1589 – 1633) deed dat in 1628 wel. Habrecht had in 1621 Jordanus en verschillende andere nieuwe sterrenbeelden van Plancius op een hemelglobe afgebeeld. Bartsch leerde via deze hemelglobe over de nieuwe sterrenbeelden.
Jordanus stroomde vanaf de staart van Ursa Major tussen de Beer en Leo door (dit gebied wordt nu gebruikt voor de sterrenbeelden Lynx en Leo Minor van Hevelius) en eindigde naast Camelopardalis (ook uitgevonden door Plancius). De Duitse maker van globes, Johann Ludwig Andrae (1667 – 1725) draaide de stromingsrichting op zijn planisfeer van 1724 om n plaatste de twee bronnen in de buurt van de kop van de Beer.
In de 18de eeuw raakte Jordanus in de vergetelheid. In die periode introduceerde Johannes Hevelius in dit gebied de sterrenbeelden Canes Venatici – Jachthonden, Leo Minor – Kleine Leeuw en Lynx. Ook Johann Bode nam Jordanus niet over op zijn sterrenkaarten.
Eerste publicatie: 29 juli 2009
Volledige revisie: 12 maart 2019
