Mannetje in de Maan is vermoedelijk ouder dan we dachten
Het beroemde “mannetje in de Maan” zou wel eens 200 miljoen jaar ouder kunnen zijn dan voorheen gedacht. Het nieuwe dateringssysteem verandert niet de leeftijd van de Maan, die blijft ongeveer 4,53 miljard jaar.
Wetenschappers hebben voorgesteld om de klok van de Maan te resetten nadat ze de inslagkraters op het oppervlak van de Maan opnieuw hebben geoordeeld. Dit betekent dat sommige kenmerken van de Maan, zoals de formatie waaruit het gezicht van het “Mannetje in de Maan” bestaat, 200 miljoen jaar ouder kan zijn dan eerder werd aangenomen.
Het nieuwe dateringssysteem zou kunnen helpen om het verhaal van de evolutie van het maanoppervlak beter te vertellen en heeft belangrijke implicaties voor ons begrip van de gewelddadige en turbulente vroege geschiedenis van het zonnestelsel waarin objecten zoals de Aarde en de Maan werden onderworpen aan intense bombardementen door ruimterotsen.
De nieuwe evaluatie omvatte het opnieuw onderzoeken van twee afzonderlijke manieren om het maanoppervlak te dateren: het tellen van het aantal kraters veroorzaakt door de inslag van ruimterotsen; en de beoordeling van maanstenen verzameld door de Apollo-missies. deze twee dateringsmethoden hebben van oudsher verschillende resultaten opgeleverd, vooral voor de eeuwen van de zwaar bekraterde en bergachtige hooglanden van de Maan.
De onderzoekers besloten dat er eenduidigheid moest komen en dat betekende dat ze individueel gedateerde Apollo-monsters moesten correleren met het aantal kraters in de omgeving van de monsterlocatie – in feite de kraterklok opnieuw instellen. Ze werden ook gecorreleerd met spectroscopische gegevens van verschillende maanmissies, in het bijzonder die van de Indiase Chandrayaan-1 om er zo zeker van te zijn welke Apollo-monsters tot het oppervlak behoorden waarin ze kraters hebben geteld.
Net als de Maan ondervond de Aarde tijdens de turbulente beginjaren van het zonnestelsel ook een groot aantal inslagen door ruimterotsen, maar een vergelijkbare dateringsmethode voor het tellen van kraters zou niet werken op onze planeet. Dat komt omdat geologische processen zoals het verschuiven van tektonische platen de inslagen hebben gemaskeerd.
De Maan daarentegen is geologisch vrij inactief en dat betekent dat in plaats van te worden weg geërodeerd de effecten van de inslagen bevroren zijn in het maanoppervlak.
Kijkend naar de tekenen van deze inslagen op de Maan laat dit zien hoe de Aarde er zou uitzien zonder het geologische kneden door plaattektoniek dat hier op Aarde plaatsvond. De onderzoekers hebben zichtbaar gemaakt dat grote delen van de maankorst ongeveer 200 miljoen jaar ouder zijn dan gedacht.
Een reset van de maanklok met grote gevolgen
Het team achter de bevindingen legt uit dat het nieuwe dateringssysteem de schattingen van de leeftijd van de Maan als geheel niet verandert, die blijft onveranderd ongeveer 4,53 miljard jaar. In plaats daarvan verandert het de ouderdom van alle delen van het maanoppervlak maar niet op een uniforme manier. Het nieuwe dateringssysteem suggereert dat oudere gebieden onderhevig zijn aan de grootste leeftijdsverschuiving als gevolg van het nieuwe systeem.
Een voorbeeld van de extreme kleeftijdsverschillen die door de onderzoekers zijn gevonden is te zien in het 1146 kilometer grote Imbrium Bassin, een oude inslaglocatie waarvan wordt aangenomen dat deze is ontstaan toen een grote asteroïde ergens in het verre verleden de Maan raakte. Het bassin was na zijn ontstaan gevuld met inslagafval en vulkanisch materiaal waardoor een uitgestrekte lavavlakte ontstond die Mare Imbrium werd genoemd.
Eerdere schattingen hadden de leeftijd van de asteroïde-inslag geschat op ongeveer 3,9 miljard jaar maar de resultaten van het team duwden de inslag en het ontstaan van het Imbrium Bassin 200 miljoen jaar terug tot 4,1 miljard jaar.
Dit is een belangrijk verschil. Het stelt astronomen in staat om een intense periode van bombardementen uit de ruimte terug te schuiven in de tijd waardoor ze nu precies weten dat deze plaatsvond vóór uitgebreide vulkanische activiteit die het “mannetje in de Maan’-patronen vormde – de mare vulkanische vlakten, inclusief Mare Imbrium.
Onderzoeker Audrey Bouvier van de universiteit van Bayreuth was niet betrokken bij het onderzoek naar ze legde uit hoe de Maan unieke gegevens levert van de vroege bombardementsgeschiedenis in het zonnestelsel en hoe deze dateringsverandering zou kunnen leiden tot een heroverweging van ons begrip van planetaire evolutie.
“Zo’n zware bombardementsperiode moet de oorsprong en vroege evolutie van het leven op Aarde en mogelijk andere planeten zoals Mars hebben beïnvloed”, zegt Bouvier. “Het terugbrengen van gesteentemonsters van de Jezero krater op Mars zal de volgende grote stap voorwaarts zijn om te zoeken naar tekenen van oud leven op een andere planeet in het zonnestelsel en wanneer.”
Het onderzoek van het team werd gepresenteerd op de Goldschmidt Conferentie die van 9 tot 14 juli werd gehouden in het Franse Lyon. Het artikel is voor publicatie geaccepteerd in de Planetary Science Journal.
Eerste publicatie: 22 juli 2023
Bron: diverse berichten
