Mars Express stuurt data van de Chinese marsrover terug naar de Aarde
De Europese Mars Express ruimtesonde heeft in een serie communicatietesten met succes gegevens van de Chinese marsrover Zhurong opgevangen en ze naar de vluchtleiding op Aarde door gestuurd.
De Zhurong marsrover was ontworpen om alleen maar met zijn begeleider Tianwen-1 te communiceren echter de rover gaat al veel langer mee dan gepland en de orbiter is begonnen aan zijn eigen wetenschappelijke opdrachten en kan daardoor veel minder data doorsturen. Europa en China besloten daarom tot een experiment: de gegevens van Zhurong via Mars Express naar de Aarde sturen. Dat is een redelijke uitdaging van de communicatieapparatuur van de rover is niet helemaal compatible met die van de Mars Express. Zhurong kan op een frequentie uitzenden die Mars Express kan opvangen maar omgekeerd werkt het niet. Zhurong stuurt dus gegevens naar Mars Express zonder te weten of dit goed gaat.
Op 20 november 2021 passeerde Mars Express op een hoogte van 4000 kilometer boven Utopia Planitia, de locatie waar Zhurong zich bevindt. De ruimtesonde ving een batch data op en stuurde die 230 miljoen kilometer door naar de vluchtleiding in het Beijing Aerospace Flight Control Center.
China heeft bevestigd dat de data volledig zijn binnengekomen en van zeer goede kwaliteit zijn
De Mars rovers verzamelen een schat aan informatie maar hun communicatiesystemen zijn te klein om die gegevens rechtstreeks naar de Aarde te sturen. In plaats daarvan maken ze gebruik van verbindingssatellieten die in een baan om Mars draaien.
Normaal gesproken wisselen rover en orbiter korte berichten uit om twee-wegcommunicatie tot stand te brengen en gegevens te verzenden. Maar volgens ESA zendt Mars Express zijn “hallo”-signaal uit op heel andere frequenties dan die de Chinese Zhurong kan ontvangen waardoor twee-wegcommunicatie niet mogelijk is. Zhurong kan echter signalen verzenden met een frequentie die Mars Express kan ontvangen en dus deed ESA een eerste test van een eenrichting communicatietechniek: communicatie waarbij de zender niet zeker weet of zijn signaal wordt ontvangen.
Zhurong is de eerste Chinese marsrover en landde in mei van dit jaar op de rode planeet. De rover verkent Utopia Planitia. De rover is uitgerust met een kleine antenne en heeft de ruimtesonde Tianwen 1 nodig las verbindingsstation met de Aarde. Maar Tianwen 1 begon in november aan zijn eigen wetenschappelijke missie waardoor de mogelijkheden om waardevolle gegevens van Zhurong naar de Aarde door te zenden kleiner zijn geworden. De orbiter is nu druk bezig om Mars in kaart te brengen.
De bestaande samenwerking tussen de ESA en de China National Space Administration (CNSA) maakte de weg vrij voor een reeks van vijf communicatietesten tussen Mars Express en Zhurong. Al deze testen werden in november uitgevoerd. Eerder al had ESA al door middel van grondstations ondersteuning geleverd op verschillende momenten tijdens de reis van Tianwen 1 en Zhurong naar Mars.
Mars Express ontving een signaal tijdens elk van de vijf testen maar tijdens vier hiervan waren de ontvangen gegevens beschadigd. Tijdens een onderzoek naar de storingen werd interferentie van een ander onderdeel van Mars Express hiervoor verantwoordelijk geacht.
De vierde test, op 20 november, leverde echter resultaat op aangezien de orbiter met succes 233 kilobytes aan gegevens verzamelde en naar de Aarde stuurde. De missieteams regelen nu extra testen.
De teams zullen controleren wanneer Mars Express zicht zal hebben op de Zhurong-rover en of de testen compatibel zijn met het wetenschappelijke plan van de orbiter. Tijdens de volgende test wil men verschillende bitsnelheden en vluchtduur onderzoeken.
In principe zou het mogelijk zijn dat Mars Express een formele rol als verbindingssatelliet krijgt maar dat zouden de twee ruimtevaartagentschappen samen moeten overeenkomen.
Mars Express draait sinds 2003 in een baan om de rode planeet. Zijn activiteiten omvatten het ontdekken van methaan in de atmosfeer van Mars, het in kaart brengen van de samenstelling van poolijs en het detecteren van ondergronds water onder de zuidpool.
Uit een Chinees rapport over de communicatietesten valt op te maken dat Zhurong in totaal sinds 14 mei 2021 (196 Sol = 196 Martiaanse dagen) al 1297 meter heeft afgelegd.
Begin november had Zhurong al 1253 meter afgelegd en dat suggereert dat de rover stil heeft gestaan om een en ander te onderzoeken in plaats van zuidwaarts verder te reizen.
Eerste publicatie: 13 december 2021
Bron: space.com
