Messier 19
Messier 19 is een bolvormige sterrenhoop in de richting van het sterrenbeeld Ophiuchus – Slangendrager. De bolhoop heeft een schijnbare helderheid van magnitude 7,47 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 28.700 lichtjaar van de Aarde, de bolhoop heeft de aanduiding NGC 6273 in de New General Catalogue.
Messier 19 is een van de meest afgeplatte bolhopen, de bolhoop is in de noord-zuidrichting sterk afgeplat. Het afgeplatte uiterlijk weerspiegelt mogelijk niet nauwkeurig de fysieke vorm van de bolhoop van wege het tussenliggende stof en gas langs de oostelijke rand van Messier19. De afplatting is veel minder zichtbaar op infraroodbeelden.
Messier 19 is een klasse VIII bolhoop, wat betekent dat het losjes geconcentreerd is richting het centrum. De sterrenhoop is vrij rijk en dicht en beslaat een gebied van 17 boogminuten in schijnbare diameter. Dit komt overeen met een lineaire diameter van 140 lichtjaar.
De sterrenhoop ligt dicht bij het galactische centrum, op een afstand van slechts ongeveer 6500 lichtjaar. Dit plaatst de bolhoop aan de andere kant van het centrum van ons sterrenstelsel ten opzichte van de Aarde. (De Zon is ongeveer 25.000 tot 28.000 lichtjaar van het rotatiecentrum van ons zonnestelsel verwijderd en Messier 19 is 28.700 lichtjaar van de Zon verwijderd.)
De getijdenkrachten van het galactische centrum zouden kunnen verklaren waarom de vorm van Messier 19 afwijkt van die van een bolvormige sterrenhoop. De sterrenhoop heeft een massa van ongeveer 1,1 miljoen keer die van de Zon en de geschatte leeftijd is ongeveer 11,9 miljard jaar. Hij verwijdert zich met een snelheid van 146 km/s van de aarde.
Messier 19 bevindt zich op 4,5° ten zuidwesten van Theta Ophiuchi, een meervoudig stersysteem in het zuidelijke deel van de Slangendrager. Theta markeert de rechtervoet van de Slangendrager, het is een ster van spectraalklasse B2 IV en heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,26.
Messier 19 bevindt zich ook op ongeveer 8° ten oosten van Antares, de helderste ster in de Schorpioen, of op ongeveer 1/4de van de afstand van Antares tot Kaus Borealis, de helderste ster in het puntje van het Theepotje van Sagittarius.
Er zijn twee andere bolhopen in de buurt van Messier 19: NGC 6293 ligt 1,5° ten zuidoosten van Messier 19 en heeft een visuele helderheid van magnitude 8,4. De andere is NGC 6284, deze heeft een visuele helderheid van magnitude 9,5 en bevindt zich 1,5° ten noordoosten van Messier 19.
Messier 19 is zichtbaar in een flinke verrekijker als een wazig vlekje. Amateurtelescopen tonen een bolhoop van ongeveer 6 boogminuten groot en 13,5 boogminuten fotografisch. Zelfs in Kleine instrumenten is de ellipsvorm al zichtbaar. In een 25 cm telescoop is de heldere kern van de bolhoop zichtbaar, deze heeft een grootte van 3 * 4 boogminuten en een halo van 5 tot 7 boogminuten. De beste tijd van het jaar om Messier 19 waar te nemen is gedurende de zomermaanden als het sterrenbeeld Ophiuchus hoger boven de horizon klimt.
Messier 19 bevat verschillende veranderlijke sterren, waaronder 4 Cepheïden en RV Tauri-sterren en minstens één RR Lyrae-variabele met een bekende pulsatieperiode. De bolhoop heeft vier bevestigde RR Lyrae-variabele sterren.
De helderste sterren in de bolhoop hebben een schijnbare helderheid van magnitude 14 en de gemiddelde helderheid van de 25 helderste sterren is 14,8.
De bolhoop werd op 5 juni 1764 door Charles Messier ontdekt.
Hij beschreef de bolhoop als een “nevel zonder sterren”, op de parallax van Antares en tussen Scorpius en de rechtervoet van Ophiuchus. Deze nevel is rond; je kunt hem heel goed zien met een gewone telescoop van 3,5 voet; de dichtstbijzijnde ster die bekend is bij deze nevel is 28 Ophiuchi, die volgens Flamsteed magnitude 6 heeft.
In zijn in 1771 verschenen catalogus schreef Messier: “In de nacht van 5 op 6 juni 1764 heb ik een nevel ontdekt, gelegen op de parallel van Antares, tussen Scorpius en de rechtervoet van Ophiuchus: die nevel is rond en bevat geen enkele ster; ik heb hem onderzocht met een Gregoriaanse telescoop die 104 keer vergroot, hij is ongeveer 3 boogminuten in diameter: je ziet hem heel goed met een gewone (niet-achromatische) refractor van 3 voet en een halve. Ik heb zijn doorgang van de meridiaan waargenomen en hem vergeleken met die van de ster Antares; ik heb de rechte klimming van die nevel bepaald op 252d 1’45”, en zijn declinatie van 25d 54’46” zuid. De bekende ster die het dichtst bij die nevel staat, is de 28ste ster van het sterrenbeeld Ophiuchus, volgens de catalogus van Flamsteed, van de zesde magnitude.
William Herschel was de eerste die de cluster oploste in individuele sterren. In 1783 observeerde hij Messier 19 in een 10 voet telescoop en merkte op: “Met 250 kan ik 5 of 6 sterren zien, en de rest lijkt gevlekt zoals andere objecten van zijn soort, wanneer ze niet voldoende vergroot of verlicht worden.”
In 1784 identificeerde Herschel het object als een cluster nadat hij het had waargenomen in een 20 voet telescoop. Hij beschreef Messier 19 als een “cluster van zeer gecomprimeerde sterren, veel verzameld in het midden, 5 of 5 minuten diameter.”
John Herschel gaf enkele decennia later een meer gedetailleerde beschrijving van Messier 19 en zijn sterren. Hij schreef: “Een fijne. Bolvormige cluster, sterren heel klein (zwak), van magnitude 12 tot 18, met één van magnitude 10 en één van magnitude 10 tot 11; bijna rond; hee; geleidelijk steeds helderder naar het midden toe, maar komt niet tot een vlammenzee (d.w.z. tot een verwarring van sterren met elkaar). Geïsoleerd; 3” diameter. Het vormt een verbinding tussen I.70 (NGC 5624) en 10 of 12M (Messier 10 en Messier 12).
Messier 19 – NGC 6273
| Type object | Bolvormige sterrenhoop, bolhoop |
| Klasse | VIII |
| Namen en aanduidingen | Messier 19 NGC 6273 |
| Sterrenbeeld | Ophiuchus – Slangendrager |
| Leeftijd (miljard jaar) | 11,9 |
| Aantal sterren | 300.000 |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 7,47 |
| Absolute helderheid (magnitude) | -9 |
| Schijnbare grootte (boogminuten) | 17 |
| Straal (lichtjaar) | 70 |
Locatie
Eerste publicatie: 19 januari 2024
