Ruimtevaartnieuws

Na 2 jaar proberen stopt NASA met boren op Mars

InSight lander - artist impressie
Artist impressie van de InSight lander met al zijn instrumenten. Credit: NASA/JPL-Caltech

NASA heeft zijn warmtesonde opgegeven. De warmtesonde is een apparaat dat diep in de bodem van Mars had moeten boren. Meerdere pogingen om het apparaat de grond in te krijgen zijn mislukt. De warmtesonde was een belangrijk onderdeel van de InSight missie maar helaas had Mars hier andere ideeën over.

Volgens Tilman Spohn, hoofdonderzoeker van de Heat Flow and Physical Properties Package (HP3)-missie hebben ze er alles aan gedaan maar Mars en de warmtesonde bleken niet compatible met elkaar te zijn. Volgens de onderzoeker hebben ze wel veel geleerd dat toekomstige missies kan helpen als ze in de bodem van Mars willen gaan boren.

Een van die lessen is dat Mars vol verrassingen zit: in dit geval gedroeg het regoliet van Mars, de stoffige laag aan het oppervlak, zich geheel anders dan verwacht.

De HP3-missie werd ten behoeve van de InSight-missie ontwikkeld door het Deutches Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR). De InSight landde in november 2018 op Mars. De warmtesonde moest de inwendige temperatuur van Mars gaan meten tot op een diepte van ongeveer 3 meter. Op die manier zouden onderzoekers een beter beeld kunnen krijgen van de interne warmteprocessen die bepalend zijn voor de geologische geschiedenis van Mars. Helaas slaagde de 40 centimeter lange warmtesonde er niet in meer dan enkele centimeters door te dringen in de bodem van de rode planeet.

De warmtesonde plopte op 26 oktober 2019 gedeeltelijk uit zijn boorgat hetgeen een frustrerende tegenslag was. Credit: NASA/JPL-Caltech

De problemen begonnen kort nadat de warmtesonde op 28 februari 2019 was ontvouwen. Gedurende de laatste twee jaar drong de warmtesonde slechts een paar centimeter door in het oppervlak. Verder de grond in lukte niet en dat had te maken met het feit dat het apparaat onvoldoende wrijving kon genereren om zich naar beneden te vreten. NASA schreef het probleem toe aan “duricrust”, dit is een compact cementachtig mengsel waarin korreltjes samenklitten. Dit was niet goed voor de warmtesonde en het was iets dat het team volgens NASA niet had verwacht.

Maar het team probeerde met allerlei truckjes de warmtesonde toch werkende te krijgen. Zo werd de robotische arm van de InSight gebruikt om de boorkop tegen de wand van het gat te drukken. De laatste poging bestond uit het uitvoeren van 500 hamerbewegingen. Deze poging vond plaats op 9 januari 2021 maar had helaas geen effect. NASA heeft nu besloten om dit onderdeel van de InSight-missie te stoppen.

Dit is waarom NASA risico’s moet nemen, we moeten de grenzen van de technologie opzoeken om te leren wat werkt en wat niet werkt, aldus een zegsman van de NASA. In dat opzicht mag er volgens hem ook van een succes worden gesproken want men heeft veel geleerd waar toekomstige missies hun voordeel mee kunnen doen. NASA bedankt in hun persbericht ook hun partner DLR voor de samenwerking en de bouw van het instrument.

Nu de warmtesonde is gepensioneerd kunnen de missieplanners ook weer naar andere dingen kijken zoals het begraven van de kabel die de gegevens en de elektriciteit van de InSight naar de seismometer brengt. NASA hoopt op die manier temperatuurveranderingen die zorgen voor ongewenste kraakjes en ploppende geluiden in het seismische signaal te onderdrukken. De seismometer heeft overigens al bijna 500 marsbevingen gedetecteerd.

NASA heeft afgelopen week ook bekend gemaakt dat de InSight-missie wordt verlengd. InSight zal nog tot december 2022 marsbevingen blijven registreren, het weer monitoren en er zal een radio experiment worden uitgevoerd om te achterhalen of de kern van Mars vast of vloeibaar is.

Het is jammer dat het HP3 project is gestopt maar de warmtesonde is voor mensen die in de verre toekomst de rode planeet gaan bezoeken wellicht wel een interessant souvenir.

 

Eerste publicatie: 17 januari 2021
Bron: NASA