Het sterrenbeeld Officina Typographica

Het sterrenbeeld Officina Typographica verscheen voor het eerst in de Uranographia die Johann Bode in 1801 uitgaf. Het sterrenbeeld herdenkt de drukpers die Johannes Gutenberg ongeveer 350 jaar eerder had uitgevonden. Het sterrenbeeld bevind zich in wat nu het noordelijke deel is van het sterrenbeeld Puppis – Achtersteven, tussen Canis Major – Grote Hond en de achterpoten van Monoceros – Eenhoorn. De helderste ster van het sterrenbeeld is nu bekend als 16 Puppis. Deze ster heeft een visuele helderheid van magnitude 4,4 en werd door Bode met C aangeduid.

Officina Typographica werd opgenomen op kaart XVIII van de Uranographia van Johann Bode. Het sterrenbeeld bevond zich boven de achterpoten van Monoceros – Eenhoorn.

Zoals afgebeeld door Bode (hierboven), bestond Officina Typographica uit een bak met een verplaatsbare letter op een samengestelde stok; de frisket, een kader met vier vensters die over het afdrukpapier vouwden; de timpaan, waarop het papier was geplaatst; twee inktkussens om de letter te inkten; en stapels papier op de achtergrond. Vreemd genoeg werd de drukpers zelf, die de geïnkte letter tegen het papier drukte, niet getoond door Bode.

Op onderstaande gravure is het gehele drukproces zichtbaar. Mogelijk heeft deze gravure voor inspiratie gezorgd bij Bode.

Abraham Von Werdt

Bode kreeg het idee voor het sterrenbeeld toen hij in augustus 1798 op een internationaal astronomisch congres in het Duitse Gotha de Franse astronoom Joseph Jérôme de Lalande ontmoette. Hij was werkende aan zijn Uranographia en hij was inmiddels aangekomen bij kaart XV. Lalande stelde voor om lege ruimte op de nog komende kaarten te gebruiken voor enkele nieuwe sterrenbeelden en Lalande stelde voor de luchtballon die door de gebroeders Montgolfier was uitgevonden aan de sterrenhemel te zetten. Johann Bode stelde voor om de drukpers als sterrenbeeld aan de hemel te plaatsen. Bode’s figuur werd Officina Typographica en de ballon van Montgolfier werd Globus Aerostaticus. Hiermee werden zowel een Franse als een Duitse uitvinding geëerd.

Beide sterrenbeelden maakten hun debuut in 181 toen Bode de Uranographia uitgaf maar op veel kaarten die naderhand verschenen werden de sterrenbeelden niet opgenomen, vermoedelijk omdat ze te nationalistisch van aard waren.