Rhombus – Alpha Reticuli
Alpha Reticuli is de helderste ster van het sterrenbeeld Reticulum – Net. De ster heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,32 en is ongeveer 160 lichtjaar van de Aarde verwijderd.
Alpha Reticulum heeft een massa van 3 zonsmassa en een straal van 12,09 keer die van de Zon. De oppervlakte temperatuur bedraagt 5300 Kelvin en de lichtsterkte is 103 keer die van de Zon. De ster is van spectraalklasse G8 II-III en de leeftijd wordt geschat op ongeveer 300 miljoen jaar.
De aanduiding II-III duidt op een reuzenster en een heldere reus. In deze fase van zijn evolutie is de ster opgezwollen tot 12 keer de straal van de Zon.
Alpha Reticuli heeft een visuele begeleider van de 12de magnitude, beide sterren zijn 48 boogseconden van elkaar gescheiden. Beide sterren delen dezelfde snelheid en eigenbeweging. Indien de twee sterren gravitationeel aan elkaar zijn gebonden en een dubbelstersysteem vormen bedraagt de omlooptijd minstens 60.000 jaar.
Naamgeving
In de Chinese astronomie maakt Alpha Reticuli deel uit van het sterrenbeeld 夾白 (Jiá Bái), wat “Witte Vlekken bevestigd” betekent. De naam verwijst naar een asterisme bestaande uit Alpha Reticuli Theta Doradus. Alpha Reticuli zelf is bekend als 夾白二 (Jiá Bái èr, De Tweede Ster van Witte Vlekken Bevestigd.
Op 19 september 2024 gaf de Working Group on Star Names van de Internationale Astronomische Unie Alpha Reticuli de naam “Rhombus”. De naam verwijst naar een niet meer in gebruik zijnde naam voor het sterrenbeeld Reticulum – Net.
Locatie
Onder goede omstandigheden is Alpha Reticuli niet al te moeilijk te vinden maar de ster komt voor waarnemers ten noorden van de 28ste breedtegraad nooit boven de horizon uit.
De ster bevindt zich in het gebied tussen Canopus en Achernar, ten oosten van het asterisme gevormd door de helderste sterren van Reticulum, Alpha, Bèta, Delta en Epsilon Reticuli.
Alpha Reticuli is aan een zeer donkere hemel, zonder lichtvervuiling, te zien. De ster bevindt zich aan de westelijke rand van Reticulum – Net, naast het sterrenbeeld Horologium – Slingeruurwerk.
Sterrenbeeld
Alpha Reticuli bevindt zich in het zuidelijke sterrenbeeld Reticulum – Net. Net is een van de kleinste sterrenbeelden aan de hemel. Het is qua grootte het 82ste van de 88 en beslaat een oppervlakte van slechts 114 vierkante graden aan de zuidelijke sterrenhemel.
Reticulum is ook een van de zwakste sterrenbeelden, met geen enkele ster helderder dan magnitude 3,00. De helderste ster van het sterrenbeeld, de gele reus Alpha Reticuli – Rhombus, heeft een schijnbare helderheid van magnitude 3,32.
Andere opvallende sterren in Net zijn de oranje subreus Bèta Reticuli, de dubbelster Epsilon Reticuli, de veranderlijke rode reuzen Gamma Reticuli, Delta Reticuli en R Reticuli en de gele reus Eta Reticuli. In het sterrenbeeld bevinden zich diverse sterren met exoplaneten, waaronder de oranje dwergen HD 23472 met vijf exoplaneten, HD 27894 met drie exoplaneten en HD 21749 met twee planeten en de gele subreus HD 21693 met twee exoplaneten.
Reticulum is een van de 13 sterrenbeelden die in de 18de eeuw door de Franse astronoom Nicolas Louis de Lacaille zijn geïntroduceerd. Het zijn allemaal onopvallende sterrenbeelden die zich diep in de zuidelijke hemel bevinden. Veel van deze sterrenbeelden vertegenwoordigen wetenschappelijke instrumenten. Reticulum vertegenwoordigt een klein net dat in het oculair van een telescoop werd gebouwd om de positie van sterren te meten.
Opvallende deepsky objecten in Net zijn o.a. het dwergsterrenstelsel Reticulum II dat tot de Lokale Groep behoort en de balkspiraalstelsels NGC 1313 en NGC 1559.
De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky objecten in Reticulum waar te nemen is de maand januari als het sterrenbeeld ’s avonds hoger boven de horizon komt. Het hele sterrenbeeld is zichtbaar vanaf locaties tussen -23° en -90°.
De 10 helderste sterren in Reticulum – Net zijn Alpha Reticuli (mag. 3,33), Bèta Reticuli (mag. 3,84), Epsilon Reticuli (mag. 4,44), Gamma Reticuli (mag. 4,5), Delta Reticuli (mag. 4,60), Kappa Reticuli (mag. 4,71), Iota Reticuli (mag. 4,97), Zeta2 Reticuli (mag. 5,22), Eta Reticuli (mag. 5,22) en HD 27304 (mag. 5,45).
Alpha Reticuli
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 3,32 |
| Absolute helderheid (magnitude) | -0,10 |
| Spectraaltype | Gb II-III |
| Radiale snelheid (km/s) | 35,5 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 160 – 49,2 |
| Massa (zon=1) | 3,12 |
| Straal (zon=1) | 12,09 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 103 |
| Temperatuur (Kelvin) | 5300 |
| Rotatiesnelheid (km/s) | 4,67 |
| Leeftijd (miljoen jaar) | 300 |
| Sterrenbeeld | Reticulum – Net |
| Namen en aanduidingen | Alpha Reticulum Rhombus HD 27256 |
Eerste publicatie: 23 april 2025
Bron: Wikipedia/IAU & anderen
