Ruimteafval blokkeert blik op de sterrenhemel
De nachtelijke hemel wordt steeds meer gevuld met glanzende satellieten en ruimteafval dat een toenemende bedreiging vormt voor onze blik op het heelal en astronomische onderzoek. Dit schrijven onderzoekers in een onlangs verschenen studie.
De onderzoekers berekenden dat er inmiddels meer dan 8400 ton aan objecten om de Aarde draait. Onder deze objecten niet meer werkende satellieten en stukken afgedankte rakettrappen. Ze zorgen er voor dat de gemiddelde helderheid van de nachtelijke sterrenhemel in grote delen met meer dan 10% is toegenomen.
Een dergelijke toenamen zou betekenen dat grote delen van de Aarde te leiden hebben onder aanzienlijke lichtvervuiling waardoor astronomen steeds meer moeite hebbe om nauwkeurige metingen te doen en de kans dat ze belangrijke ontdekkingen gaan missen steeds groter wordt. Dit schrijven astronomen in een artikel dat onlangs in de ‘Monthly Notices of the Royal Astronomical Society’ is verschenen.
De onderzoekers verwachtten dat de helderheid van de sterrenhemel maar marginaal zou toenemen, als er al een toename zichtbaar zou zijn, maar hun eerste theoretische schatten bleken buitengewoon verrassend te zijn en daarom besloten ze om hun resultaten meteen te publiceren.
De onderzoekers berekenden de verandering van de helderheid voor een model te ontwikkelen dat rekening houdt met de gemiddelde grootte en helderheid van ieder stukje afval.
Volgens de onderzoekers wordt astronomisch onderzoek verstoord doordat satellieten en ruimtepuin zonlicht reflecteren en verstrooien. Hierdoor ontstaan er heldere strepen die niet te onderscheiden zijn, en vaak helderder zijn dan, objecten van astronomisch belang waardoor het moeilijk, zo niet onmogelijk wordt om een duidelijk beeld te krijgen.
De onderzoekers ontdekten dat dit effect met meest uitgesproken is bij het bekijken van de kosmos met detecteren met een lage resolutie zoals bijvoorbeeld het menselijk oog, wat resulteert in een diffuse helderheid over de gehele nachtelijke hemel. Bij telescopen met een hoge hoekresolutie en een hoge gevoeligheid kan ook een deel van hun beelden worden geruïneerd door de lichtvervuiling. Mogelijk kunnen ze het door de ruimtetroep gereflecteerde licht wel veranderen in vegen. Desalniettemin zou dit mogelijk astronomische bezienswaardigheden kunnen verdoezelen, zoals bijvoorbeeld gloeiende wolken van sterren langs de schijf van ons sterrenstelsel. Het maakt niet uit waar ter wereld sterrenkijkers zich bevinden.
Anders dan grondgebonden lichtvervuiling kan dit soort kunstmatig licht in de nachtelijke hemel over een groot deel van het aardoppervlak zichtbaar zijn. Astronomen bouwen sterrenwachten ver weg van storend stadslicht maar deze vorm van lichtvervuiling heeft een veel groter geografisch bereik.
En de nachtelijke hemel zou nog rommeliger en helderder kunnen worden, vooral met de voortdurende installaties van zogenaamde megaconstellaties, grote reeksen commerciële satellieten die tot doel hebben wereldwijde internettoegang te bieden. Minstens 12 operators, waaronder Amazon, SpaceX en OneWeb, hebben plannen om nieuwe megaconstellaties te lanceren of bestaande netwerken uit te breiden. SpaceX’s Starlink heeft momenteel 1200 satellieten in een baan om de Aarde maar het bedrijf is van plan zijn vloot de komende decennia uit te breiden tot 42.000. dat is ongeveer 14 keer het aantal operationele satellieten dat momenteel in een baan om de Aarde draait.
De steeds voller wordende lucht vergroot ook de kans dat satellieten met elkaar en andere objecten in botsing komen waardoor en nog meer licht weerkaatsend puin ontstaat.
Een oplossing voor het probleem, in december 2019 voorgesteld door de ESA, is de lancering in 2025 van een vierarmige robot om individuele items van ruimteafval te grijpen. ESA hoopt de missie te gebruiken als test voor een veel bredere operatie door een vloot robotreinigers. In de tussentijd heeft de ESA opgeroepen om bedrijven en agentschappen die satellieten lanceren verantwoordelijk te maken voor het opruimen van hun zwerfvuil.
Een team van Australische wetenschappers heeft zelfs voorgesteld om de rommel met een laser uit de ruimte te blazen.
De onderzoekers hopen dat hun artikel mensen bewust zal maken van de schadelijke effecten van een met vuilnis gevulde nachtelijke hemel.
De resultaten van het onderzoek impliceren dat veel meer mensen dan alleen astronomen de toegang tot de ongerepte nachtelijke hemel zullen verliezen. Hun artikel kan de aard van dat gesprek echt veranderen, aldus het onderzoeksteam.
Artikel: The proliferation of space objects is a rapidly increasing source of artificial night sky brightness. M Kocifaj, F Kundracik, J C Barentine, S Bará of als pdf downloaden via deze link.
Eerste publicatie: 3 mei 2021
Bron: space.com
