Zonnestelsel Nieuws

Verrassende details op nieuwe beelden van Jupiter

Onverwachte details op opnames van Jupiter, gemaakt door de JWST
De James Webb Space Telescope opnames van Jupiter laten een verbluffende rijkdom aan details zien. Een filter dat gevoelig is voor poollichtemissie van geïoniseerd waterstof (in kaart gebracht in het rode kanaal) onthult poollichtovalen op de schijf van de planeet die zich uitstrekken tot grote hoogten boven zowel de noord- als de zuidpool. Een ander filter dat gevoelig is voor nevels op grote hoogte (in kaart gebracht in het groen kanaal) benadrukt de polaire nevels die rond de noordelijke en zuidelijke polen wervelen, terwijl een derde filter het licht benadrukt dat wordt gereflecteerd door de diepere hoofdwolk (in kaart gebracht in het blauwe kanaal). De Grote Rode Vlek, het equatoriale gebied en compacte (inclusief minuscule) wolkengebieden lijken wit (of roodachtig wit) op deze afbeelding met valse kleuren. Regio’s met weinig wolken verschijnen als donkere linten ten noorden van het equatoriale gebied, andere donkere gebieden hier, zowel naast de Grote Rode Vlek als in cyclonale kenmerken op het zuidelijk halfrond, zijn ook donker gekleurd wanneer ze worden waargenomen in zichtbaar licht: Credit: NASA, European Space Agency, Jupiter Early Release Science team. Image processing: Judy Schmidt

De nieuwste beelden, die 27 juli 2022 zijn vastgelegd, zijn kunstmatig ingekleurd om specifieke kenmerken te laten opvallen en tonen fijne filigraan langs de randen van de gekleurde banden en rond de Grote Rode Vlek en bieden ook een ongekend beeld van de aurora’s boven de noord- en zuidpool.

Een groothoekopname toont een unieke opstelling van de planeet, zijn zwakke ringen en twee van Jupiters kleinere manen – Amalthea en Adrastea – tegen een achtergrond van sterrenstelsels.

Volgens Imke de Pater, emeritus hoogleraar aan de universiteit van Californië en Thierry Fouchet, professor aan de Parijse Sterrenwacht, hebben ze Jupiter zo nog nooit gezien. Men had niet verwacht dat het zo goed zou zijn. Het is opmerkelijk dat er details op Jupiter zichtbaar zijn samen met de ringen, kleine manen en zelfs sterrenstelsels in één afbeelding.

De Pater, Fouchet en hun team hebben de beelden vandaag (22 augustus 2022) vrijgegeven als onderdeel van het Early Release Science-programma van de telescoop.

Naast de enorme storm die de Grote Rode Vlek wordt genoemd, zijn er ook talloze stormsystemen  – zichtbaar als kleine bleke ovalen – te zien, evenals kleine heldere puimen van wolkendeeltjes. De overgang tussen georganiseerde zonale stromen en de chaotische vortexpatronen op hogere breedtegraden is ook duidelijk zichtbaar.

Hoewel veel van deze kernmerken eerder op Jupiter zijn gezien geven de infrarode beelden van de JWST astronomen een heel nieuw perspectief. De combinatie van afbeeldingen en spectra op nabije- en midden-infrarode golflengtes stelt astronomen in staat om het samenspel van dynamiek, chemie en temperatuurstructuur in en boven de Grote Rode Vlek en de poollichtgebieden te bestuderen.

Amalthea en Adrastea

De NIRCam (Near Infrared Cam)van de JWST maakte ook een groothoek opname van Jupiter waarin de ringen en twee van zijn manen zichtbaar zijn.

Volgens de onderzoekers toont deze afbeelding de gevoeligheid en het dynamische bereik van het NIRCam-instrument van de JWST. Het onthult heldere golven, wervelingen en draaikolken in de atmosfeer van Jupiter en legt tegelijkertijd het donkere ringensysteem vast, dat 1 miljoen keer zwakker is dan de planeet, evenals de manen Amalthea en Adrastea, die respectievelijk ongeveer 200 kilometer en 20 kilometer breed zijn.

De JWST-beelden zijn verwerkt met behulp van burgerwetenschapper Judy Schmidt die de afgelopen 10 jaar met de Hubble Space Telescope en andere telescoopbeelden heeft gewerkt, en Ricardo Hueso die planetaire atmosferen bestudeert aan de universiteit van Baskenland in Spanje. Hueso is een van de vele medeonderzoekers van het Early Release Science-programma en leidt de NIRCam-waarnemingen van de atmosfeer van Jupiter.

Schmidts liefde voor astronomische afbeeldingen heeft haar ertoe gebracht beelden van nevels, bolvormige sterrenhopen, stellaire kraamkamers  en meer spectaculaire kosmische objecten te verwerken.

Spectroscopische waarnemingen van de aurora’s van Jupiter staan gepland voor later dit jaar, terwijl gedetailleerde spectroscopische waarnemingen van Jupiters Grote Rode Vlek werden gedaan op 27 juli 2022 in het nabije infrarood en 14-15 augustus 2022 op midden-infrarode golflengtes. De waarnemingen van de Grote Rode Vlek zijn een gezamenlijk project van het Early Release Science-team, met De Pater en Fouchet als co-hoofdonderzoekers, en een programma van zonnestelselwaarnemingen ontwikkeld door Heidi Hammel van de Association of Universities for Research in Astronomy (AURA), met Jupiterwaarnemingen onder leiding van Leigh Fletcher, professor aan de universiteit van Leicester in Engeland.

Eerste publicatie: 22 augustus 2022
Bron: ESA, Universiteit van Californië