2 Pallas

Pallas was, na 1 Ceres, de tweede asteroïde die werd gevonden. Net zoals Ceres neemt men aan dat de minerale samenstelling gelijk is aan koolstofrijke chondriet meteorieten alhoewel ze minder water bevatten dan die van Ceres. In volume en massa is het de derde asteroïde in ons zonnestelsel. Vermoedelijk is Pallas het overblijfsel van een protoplaneet. Pallas heeft een massa van 79% van de massa van 4 Vesta en 22% van de massa van Ceres en ongeveer 7% van de totale massa van de asteroïdengordel. Het volume komt overeen met een bol van 505 * 550 kilometer in doorsnede en dat is 90 – 96% van het volume van Vesta.

Tijdens het ontstaan van de planeten in ons zonnestelsel groeiden objecten door middel van een accretieproces tot ongeveer de grootte van Pallas. De meeste van deze protoplaneten werden opgenomen in de groei van grotere objecten die later planeten werden. Anderen werden door planeten weggeschoten of vernietigd bij onderlinge botsingen. Pallas, Vesta en Ceres lijken de enige intacte objecten te zijn uit dat tijdperk van planeetvorming binnen de baan van Neptunus die dit hebben overleefd.

2 Pallas werd op 28 maart 1802 gevonden door de Duitse astronoom Wilhelm Olbers. Het werd, net als de andere asteroïden die in de 19^de eeuw werden gevonden, destijds als een planeet beschouwd. De ontdekking van steeds meer asteroïden na 1845 leidde uiteindelijk tot een aparte lijst van kleine planeten en omstreeks 1950 realiseerde men zich dat dergelijke kleine objecten op een andere manier zijn ontstaan als de planeten. Men stopte geleidelijk aan met de term “kleine planeten” en ging steeds meer de term “asteroïde” gebruiken (voor de grotere objecten zoals Pallas werd ook wel de term “planetoïde” gebruikt).

Pallas heeft een baaninclinatie van 34,8° ten opzichte van het vlak van de asteroïdengordel en dat is ongebruikelijk hoog. Dat zorgt er ook voor dat Pallas relatief lastig is te bereiken voor ruimtesondes. De excentriciteit van de baan is bijna even groot als die van Pluto.

Geschiedenis

Ontdekking

In de nacht van 5 april 1779 tekende Charles Messier Pallas als een ster op een sterrenkaart toen hij de baan van komeet C/1779 A1 (Bode) in kaart bracht. Messier had niet in de gaten dat het geen sterretje was maar een asteroïde.

In 1801 ontdekte de Italiaanse astronoom Giuseppe Piazzi een object waarvan hij aanvankelijk dacht dat het een komeet was. Kort hierna kondigde hij waarnemingen aan van dit object waarbij hij opmerkte dat de langzame uniforme beweging niet kenmerkend was voor een komeet en hij suggereerde dat het een ander soort object moest zijn. Dit werd verschillende maanden uit zicht verloren maar werd later van het jaar weer opgepikt door Baron von Zach en Heinrich Olbers nadat Carl Friedrich Gauss een voorlopige baan had berekend. Dit object kreeg de naam Ceres en het was de eerste asteroïde die werd gevonden.

Een paar maanden later probeerde Olbers opnieuw Ceres waar te nemen maar hij vond een ander bewegend object in de buurt. Dit was de asteroïde Pallas die destijds toevallig in de buurt van Ceres passeerde. De ontdekking van dit object wekte de interesse van de astronomische gemeenschap. Voor deze ontdekking hadden astronomen al gespeculeerd over een planeet in de leegte tussen Mars en Jupiter. Nu werd er, geheel onverwachts, een tweede object gevonden. Toen Pallas werd gevonden werd de grootte geschat op 3400 kilometer. In 1979 nog werd de diameter van Pallas op 673 kilometer geschat, 26% groter dan de tegenwoordig geaccepteerde waarde.

De baan van Pallas werd door Gauss berekend. Hij kwam op een omlooptijd van 4,6 jaar en dat was ongeveer gelijk aan de oplooptijd van Ceres. Pallas heeft een relatief grote baaninclinatie ten opzichte van het vlak van de ecliptica.

Latere waarnemingen

In 1917 begon de Japanse astronoom Kiyotsugu Hirayama met het bestuderen van bewegingen van steroïden. Door de gemiddelde baanbeweging, inclinatie en excentriciteit van een groep asteroïden te plotten ontdekte hij verschillende aparte groepen. In een later artikel rapporteerde hij een groep van drie asteroïden die geassocieerd werden met Pallas. Dit werd de Pallas familie genoemd naar het grootste lid van de groep. Sinds 1994 zijn er al meer dan 10 leden van deze groep gevonden, ze hebben allemaal een gemiddelde afstand tot de Zon tussen 2,50 en 2,82 Astronomische Eenheden en inclinaties tussen 33° en 38°. In 2002 werd aan de hand van overeenkomsten in hun spectra bevestigd dat ze een familie vormen.

Er zijn verschillende sterbedekkingen door Pallas waargenomen. Die sterbedekkingen leidden tot de eerste nauwkeurige berekeningen van zijn diameter. Na een bedekking op 29 mei 179 werd het mogelijke bestaan van een kleine maan met een diameter van ongeveer 1 kilometer aangekondigd maar dat is nooit bevestigd.

Naamgeving

2 Pallas is vernoemd naar Pallas Athene, dit is een alternatieve naam voor de godin Athena. In sommige versies van de Griekse mythe werd Pallas door Athena vermoord waarna ze de naam van haar vriend adopteerde als een soort van rouw.

Het chemische element Palladium is naar de asteroïde vernoemd. De asteroïde werd kort voor de ontdekking van het element gevonden.

Baan en rotatie

Voor zo’n groot object heeft Pallas ongebruikelijke dynamische parameters. De baan heeft een grote inclinatie e is bovendien redelijk excentrisch. Bovendien heeft Pallas een zeer hoge axiale helling van 84°. Dit betekent dat gedurende de zomer en de winter grote delen van het oppervlak gedurende een tijd in de orde van een aards jaar in constant zonlicht of constante duisternis zijn. Voor gebieden in de buurt van de polen kan dit oplopen tot wel twee jaar.

Pallas is in een 1:1 resonantie met Ceres. Daarnaast is er een 18:7 resonantie (91.000 jaar durende periode) en een 5:2 resonantie (83 jaar) met de planeet Jupiter.

2 Pallas in cijfers

Aanduiding	(2) Pallas
Alternatieve aanduiding	—
Locatie	Hoofdgordel
Aphelium (AE)	3,41112
Perihelium (AE)	2,13651
Gemiddelde afstand tot de Zon (AE)	2,77381
Baanexcentriciteit	0,229758
Baanperiode (dagen)	1687,39
Gemiddelde baansnelheid (km/s)	—
Inclinatie (°)	34,8977
Bekende manen	—
Afmetingen (km)	568 * 532 * 448
Gemiddelde diameter (km)	511
Volume (km3)	7,1 * 107
Massa (kg)	2,04 * 1020
Gemiddelde dichtheid (g/cm3)	2,92
Rotatieperiode (dagen)	0,32555
Absolute helderheid (magnitude)	4,13
Visuele helderheid (magnitude)	6,49 – 10,65

Eerste publicatie: 19 november 2021