9 maart – geboortedag van Yuri Gagarin

Yuri Alekseyevitch Gagarin (1934 – 1968) werd geboren op 9 maart 1934 en zou vandaag dus 84 jaar zijn geworden. Hij werd op 12 april 1961 de eerste mens in de ruimte. Hij vloog aan boord van de Vostok 1 eenmaal om de Aarde. Dat rondje vond plaats op een hoogte van 327 kilometer en duurde 108 minuten.

Hij wordt nog steeds jaarlijks herinnerd met de nacht van Yuri oftewel de World Space Party die jaarlijks op 12 april wordt gehouden. Gagarin’s beroemde ruimtereis vond plaats op 12 april. In 2017 namen 18 landen op 5 continenten aan de nacht van Yuri deel en werden er 35 evenementen gehouden.

Gagarin werd geboren op een kleine boerderij ten westen van Moskou. Zijn vader was metselaar, timmerman en boer. Zijn moeder was melkmeisje. Gagarin was de derde in een gezin van vier kinderen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het gezin Gagarin opgesplitst: twee oudere zussen van Yuri werden door de nazi’s opgesloten in werkkampen. De rest van het gezin moest vluchten. Ze maakten een schuilplaats onder de grond waar ze tot aan het einde van de oorlog verbleven. Na de oorlog verhuisde de familie naar Gziatsk.

Sinds zijn jeugd wilde Gagarin piloot worden. Tijden zijn jeugd werd een Russisch Yak gevechtsvliegtuig gedwongen om vlak bij zijn huis te landen en het eerbetoon dat de piloten ten deel viel maakte grote indruk op de jonge Rus; hij wilde ook één van hen worden.

Hij volgde een opleiding om in een ijzergieterij aan het werk te kunnen gaan maar kreeg vanwege zijn handigheid de gelegenheid om verder te studeren aan de technische school van Saratov.

Zijn droom om piloot te kunnen worden kreeg vorm toen hij tijdens zijn vierde en laatste jaar aan de technische school de kans kreeg om lid te worden van een plaatselijke vliegersclub. Hij leerde er hoe met een vliegtuig om te gaan en in 1955 vloog hij voor de eerste keer zelf.

In dat zelfde jaar studeerde hij af van school en nam hij dienst in het Sovjet-leger. Op advies van zijn vliegende mentor ging hij bij de luchtmacht en startte hij een studie aan de Orenburg School of Aviation. Hij leerde daar te vliegen in de MIG’s. Tijdens zijn studie in Orenburg leerde hij zijn latere vrouw Valentina Ivanova Goryacheva kennen die destijds een opleiding voor verpleegkundige volgde. In november 1957 studeerde Gagarin op 23-jarige leeftijd met lof af en trouwde hij met Valentina. Het stel kreeg twee dochters: Yelena en Galina.

In 1959 lukte het de Russisch Luna-3 om voor het eerst de achterzijde van de Maan te fotograferen en veel Russen – waaronder Gagarin zelf – vonden het tijd voor de eerste mens in de ruimte. Samen met enkele andere mannen werd hij in 1960 na uitgebreide selecties toegelaten tot de kosmonautentraining. De geselecteerde kandidaten ondergingen niet alleen uitgebreide lichamelijke trainingen maar ze werden ook mentaal en psychologisch getraind. Gagarin stond bekend als een goed gehumeurde, gereserveerde en kalme man.

Op 12 april 1961 verbaasden de Russen de hele wereld door met behulp van de Vostok 1 Gagarin als eerste mens naar de ruimte te lanceren. Vostok betekent “oosten” in het Russisch. De lancering vond plaats vanaf de lanceerbasis Bajkonoer in Kazachstan. Deze lanceerbasis wordt nog steeds door de Russen gebruikt.

Na zijn terugkeer uit de ruimte werd Gagarin een internationale beroemdheid. De Russische partijleider Chroetsjov decoreerde hem met de titel “Held van de Sovjet-Unie”. Gagarin’s droom was uitgekomen. Samen met zijn vrouw begon hij over de wereld te reizen en overal werd hij als een held ontvangen. Overigens gaan er geruchten dat hij niet zo goed met zijn roem om kon gaan.

In 1962 werd hij afgevaardigde voor de Sovjet-Unie en werd hij gekozen als lid van het Centrale Comité van de jeugdcommunisten. Gagarin was er niet helemaal gelukkig mee, hij was van mening dat hij niet al die zware trainingen had ondergaan om slechts één keer te vliegen. Hij wilde meer vliegen maar de mensen om hem heen voorkwamen dit omdat ze bang waren een grote Sovjetheld te verliezen.

In 1963 werd Gagarin assistent directeur van het Kosmonauten Trainingscentrum net buiten Moskou. Dit centrum kreeg later zijn naam. Het jaar erna begon hij een intensieve training om gevechtspiloot te worden. Hij stierf op 34-jarige leeftijd op 27 maart 1968. De MIG 15UTI die hij samen met zijn collega Vladimir Seryogin vloog crashte tijdens een testvlucht vanaf de luchtmachtbasis Chkaloski. Hun lichamen werden gevonden in de buurt van de kleine stad Khirzach en werden gecremeerd. Hun as werd bijgezet in het Kremlin in Moskou.

Eerste publicatie: 9 maart 2018