Apollo 17 – de laatste mensen op de Maan
Apollo 17 was de laatste vlucht van het Apollo-programma. Er werden twee mensen naar de Maan gebracht. De missie eindigde op 7 december 1972. Er was steeds minder publieke belangstelling voor de verkenning van de ruimte en de Amerikaanse regering had haar handen vol aan de oorlog in Vietnam. Dit en enkele andere factoren zorgden ervoor dat het programma, ondanks dat er nog drie vluchten waren gepland, werd afgesloten.
De bemanning
Apollo 17 was de eerste missie met een wetenschapper aan boord. De geoloog Harrison “Jack” Schmitt was een van de eerste astronaut-wetenschappers die in 1965 onder druk van de National Academy of Sciences werd geselecteerd. De academie was bezorgd dat alleen testpiloten de gelegenheid zouden krijgen om op de Maan te lopen.
Toen het tijd was om de uiteindelijke bemanning te kiezen werd Schmitt verkozen boven Joe Engle. Engle was de back-up piloot voor de Apollo 14 en zou, onder normale omstandigheden zijn gekozen voor de Apollo 17. De gebruikelijke procedure was dat een astronaut back-up was voor een missie en daarna als eerste astronaut op de derde missie na zijn back-up zou vliegen. Bemanningsleden Ron Evans en Eugene Cernan vonden het heel erg voor Engle maar ze waren ook verrast over de capaciteiten die Schmitt toonde tijdens zijn werk. Schmitt had andere astronauten die naar de Maan gingen getraind in de geologie.
Evans was de piloot van de commandomodule en voor hem was het zijn eerste reis naar de ruimte. Hij vervulde in 1966 zijn dienstplicht in Vietnam toen hij hoorde dat hij als astronaut was geselecteerd. Evans had niet alleen gevechtsmissies gevlogen, hij was ook vlieginstructeur tijdens de oorlog.
Eugene Cernan was de commandant van de missie. Cernan was een voormalig piloot bij de marine en had al verschillende missies in de ruimte achter de rug. Hij maakte zijn eerste vlucht in 1966 tijdens de Gemini 9-missie. Tijdens die missie raakte hij tijdens een ruimtewandeling uitgeput omdat er te weinig handvatten aan de buitenzijde van de capsule waren bevestigd om zijn werk in gewichtsloze toestand goed uit te kunnen voeren. Tijdens zijn tweede vlucht in 1969 tijdens de Apollo 10-missie raakte zijn ruimtevaartuig onverwachts kortstondig in een spin toen hij samen met zijn bemanningslid Tom Stafford een afdaling naar het oppervlak van de Maan oefende.
De landingsplaats
De latere Apollo-missies waren allemaal op de wetenschap gericht en met een geoloog aan boord van de Apollo 17 werd er veel aandacht besteed aan de landingsplaats van Apollo 17. Het werd de maanvallei Taurus-Littrow. Deze vallei is geologisch gezien gevarieerd en wetenschappers hadden interesse in de Shorty krater waarvan men dacht dat die bewijs voor vulkanische activiteit in het verleden bevatte en verschillende grote rotsblokken die zichtbaar waren op de foto’s die de bemanning van de Apollo 15 had gemaakt.
De lancering werd door een tank die niet goed onder druk kwam bijna 3 uur vertraagd maar nadat dit was opgelost verliep de lancering op 7 december 1972 vlekkeloos. Drie dagen later landden Cernan en Schmitt met hun maanlander Challenger op de Maan en Evans bleef in zijn commandomodule America achter in een baan om de Maan.
Cernan en Schmitt hadden de eerste grote uitdaging toen Cernan per ongeluk een wielbumper afbrak van de maanrover. De astronauten werden daarna tijdens hun rit over de Maan bedekt met schurend maanzand. Cernan kon de bumper provisorisch repareren met wat duct tape. De volgende dag plakten Schmitt en hij enkele kaarten op de plek van de bumper zodat ze minder last hadden van het opwaaiend maanzand.
De astronauten plaatsten ook verschillende wetenschappelijke instrumenten waaronder een zwaartekrachtsmeter. Ze namen het instrument mee in hun rover en plaatsten het op verschillende plekken om daar de zwaartekracht te meten. Op die manier verkregen wetenschappers enig idee over de structuur van de ondergrond van de Maan.
Evans maakte vanuit een baan om de Maan waarnemingen van het oppervlak en hij entertainde de vluchtleiding met zijn grappen over hoe erg hij wel stonk na een paar dagen geen douch te hebben kunnen nemen.
Oranje zand en een gedenkwaardig einde
Op de tweede dag werkten Cernan en Schmitt in de buurt van de rand van de krater Shorty toen Schmitt uitriep dat hij oranje zand zag. Cernan schreef in zijn biografie dat hij bang was dat Schmitt al te lang op de maan was en last had van een overdosis aan stenen. Maar toen Cernan ging kijken zag hij ook het oranje zand. Er werden monsters van het zand meegenomen naar de Aarde en uit onderzoek bleek dat de oranje kleur werd veroorzaakt door hele kleine bolletje gekleurd glas in het zand dat vermoedelijk tijdens een vulkanische gebeurtenis is gevormd.
Na een race tegen de klok van iets meer dan een dag om alle wetenschappelijke experimenten uit te voeren parkeerden Cernan en Schmitt hun maanrover bij de Challenger en bereidden ze zich voor op de terugkeer naar de commandomodule. Cernan hield nog een korte toespraak die hij afsloot met de woorden: “I’d just like to record that America’s challenge of today has forged man’s destiny of tomorrow.. … Godspeed, the crew of Apollo 17.”
Op de weg terug naar de Aarde maakte Evans nog een korte ruimtewandeling om enkele containers met filmrolletjes, die aan de buitenzijde van de America waren gemonteerd, naar binnen te halen. De bemanning landde op 19 december in het zuidelijke deel van de Grote Oceaan.
De astronauten van Apollo 17 reden 34 kilometer met de maan rover en brachten 108 kilogram maanstenen meer terug naar de Aarde. Tijdens de wetenschappelijke experimenten verbleven ze 22 uur buiten hun maanlander op de Maan
De erfenis van Apollo 17
In december 2022 is het 50 jaar geleden dat Apollo 17 werd gelanceerd. De commandomodule America is te zien in het Space Center in Houston in de buurt van het Johnson Space Center van de NASA.
Deze bemanning was voorlopig de laatste die de Maan heeft bezocht. NASA heeft plannen om opnieuw naar de Maan te gaan en de regering Trump heeft opdracht gegeven om dit eerst te doen alvorens er mensen naar Mars worden gestuurd. NASA zal dit doen door eerst de in ontwikkeling zijnde Orion eenmaal zonder astronauten om de maan te sturen. Daarnaast werkt NASA aan de ontwikkeling van een ruimtestation in een baan om de Maan: Moonbase genoemd.
De enige mensen die tot nu toe de Maan hebben bezocht waren allemaal astronauten van de NASA maar in de toekomst kunnen deze mensen best van andere organisaties afkomstig zijn. Zo werkt SpaceX aan de ontwikkeling van de Big Falcon Rocket waarmee in 2023 de Japanse ondernemer Yusaku Maezawa samen met een groep artiesten rond de Maan zal worden gelanceerd.
Eerste publicatie: 28 juli 2019
Bron: space.com & anderen
