Astronomen vinden enorm sterrenstelsel met negen ringen
Astronomen hebben met behulp van de Hubble Space Telescope en de Keck Cosmic Web Imager negen ringen geïdentificeerd – meer dan ooit tevoren door welke telescoop dan ook in welk sterrenstelsel dan ook zijn gedetecteerd – rond het botsingsringsterrenstelsel LEDA 1313424.
LEDA 1313424 is een ringvormig sterrenstelsel dat in 2019 werd gevonden op de beelden van de Legacy Survey DR9. Het sterrenstelsel, dat de bijnaam Bullseye heeft, heeft een roodverschuiving van z=0,0394 en dat komt overeen met een afstand van 567 miljoen lichtjaar.
LEDA 1313424 heeft een diameter van 250.000 lichtjaar en is daarmee bijna 2,5 keer groter dan ons eigen sterrenstelsel. LEDA 1313424 bevindt zich in de richting van het sterrenbeeld Pisces – Vissen.
Volgens Imad Pasha, doctoraalstudent aan de Yale University was het een toevallige ontdekking. Astronomen keken naar een vanaf de Aarde uitgevoerd beeldvormingsonderzoek en toen ze een sterrenstelsel met verschillende duidelijke ringen zagen werden ze er meteen door aangetrokken.
Ongeveer 50 miljoen jaar geleden reisde een klein blauw dwergsterrenstelsel als een pijl door de kern van LEDA 1313424. Die botsing creëerde 10 ringen rond LEDA 1313424, waarvan er 9 duidelijk zichtbaar zijn.
Hoewel ze momenteel 130.000 lichtjaar van elkaar verwijderd zijn worden ze door een dun spoor van gas met elkaar verbonden.
Volgens professor Pieter van Dokkum van de Yale University zien we Bullseye nu op een heel bijzonder moment in de tijd.
Er is een heel smal venster na de inslag waarin een sterrenstelsel als dit zoveel ringen zou hebben.
De onderzoekers gebruikten de Hubble Space Telescope om de locatie van 8 ringen van LEDA 1313424 nauwkeurig te bepalen en gebruikten ook de Keck Telescope op Hawaï om nog een ring te bevestigen.
Ze ontdekten ook een verbluffende verbinding tussen het ringsterrenstelsel en een lang gevestigde theorie: de ringen van het sterrenstelsel lijken naar buiten te zijn bewogen, bijna precies zoals voorspeld in modellen.
Volgens professor van Dokkum werd die theorie ontwikkeld voor de dag dat iemand zoveel ringen zou zien en het is enorm bevredigend om deze langlopende voorspelling te bevestigen met Bullseye.
Als het sterrenstelsel van bovenaf bekijkt is het duidelijker dat de ringen van het sterrenstelsel niet gelijkmatig zijn verdeeld, zoals op een dartbord. Hubble’s afbeelding toont het sterrenstelsel vanuit een kleine hoek.
Als we rechtsreeks naar het sterrenstelsel zouden kijken zouden de ringen cirkelvormig zijn, met ringen die in het midden zijn samengebundeld en geleidelijk verder uit elkaar komen te staan naarmate ze verder weg zijn.
Een artikel met deze ontdekkingen werd de afgelopen week in de Astrophysical Journal Letters gepubliceerd.
Artikel: Imad Pasha et al. 2025. The Bullseye: HST, Keck/KCWI, and Dragonfly Characterization of a Giant Nine-Ringed Galaxy. ApJL 980, L3; doi: 10.3847/2041-8213/ad9f5c
Eerste publicatie: 8 februari 2025
Bron: sci-news
