Tejat – Mu Geminorum
Mu Geminorum – Tejat is een rode reus op een afstand van ongeveer 230 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld tweelingen – Gemini. Met een schijnbare helderheid van magnitude 2,9 is het de 4de helderste ster in Tweelingen.
Type ster
Tejat is een rode reus van spectraalklasse M3 III. De ster heeft een massa van 2,1 zonsmassa en een lichtsterkte van 1148 keer die van de Zon. De schattingen van de straal lopen uiteen tussen 80 en 104 keer die van de Zon.
Tejat heeft een oppervlaktetemperatuur van ongeveer 3500 Kelvin. De ster is kouder maar helderder dan de Zon. Als er geen tussenliggend interstellair gas en stof zou zijn zou de ster 0,07 magnitudes helderder zijn.
Tejat is een ster op de asymptotische reuzentak (AGB). De belangrijkste energiebron is de kernfusie van waterstof en helium in schillen rond de voornamelijk inerte koolstof-zuurstof kern.
De ster is als een langzaam onregelmatige variabele (type LB) geclassificeerd. Met een periode van 72 dagen vinden er helderheidsvariaties plaats van magnitude 2,75 tot 3,03. Er is ook een lange-termijnperiode van 2000 dagen bekend.
Wetenswaardigheden
Net zoals Wasat en de nabije Propus, bevindt Tejat zich dicht bij de ecliptica en kan dus door de Maan en, minder vaak door planeten, worden bedekt. De ster bevindt zich 0,8° ten zuiden van de ecliptica.
In de Arabische astronomie vormden Tejat, Propus, Alhena, Alzirr en Nu Geminorum een asterisme dat Al Han’ah, “het merk” werd genoemd. Het asterisme representeerde het brandmerk op de nek van een kameel. De naam Alhena is nog afkomstig van de naam van het asterisme.
Naamgeving
De naam Tejat komt van het Arabische tiḥyāt, de betekenis van dit woord is onbekend. De naam was ooit van toepassing op een asterisme dat de ster vormde met Alhena, Propus, Nu Geminorum en Alzirr. Propus was bekend als Tejat Prior.
De naam Tejat werd op 1 februari 2017 officieel erkend door de Working Group on Starnames van de Internationale Astronomische Unie.
Mu Geminorum werd historisch ook wel Calxx (het Latijnse woord voor “hiel”) genoemd, Nuhatai (de duale vorm van het Arabische “Al Nuhāt’, de “kamelenbult”, Dirah (van Al Dirah, wat “het zaad” of “de tak” betekent) en Pish Pai (van het Perzische woord voor “voorbeen”).
In de Chinese astronomie werd Tejat井宿一 (Jǐng Su yī) genoemd, de Eerste Ster van de Bron. Het Bron-asterisme bestond uit de sterren Mu Geminorum samen met Alhena – gamma Geminorum, Nu Geminorum, Alzirr – Xi Geminorum, Mebsuta – Epsilon Geminorum, 36 Geminorum, Mekbuda – Zeta Geminorum en Lambda Geminorum. Het asterisme maakte deel uit van een van de zuidelijke huizen van de Vermiljoenen Vogel.
Locatie
Tejat bevindt zich ongeveer 22° ten noorden van de hemelevenaar. De ster bevindt zich in een gebied met veel heldere sterren n is daarom eenvoudig te vinden. De ster is de helderste van de drie sterren aan de voet van Castor, de westelijke tweeling in Tweelingen.
De ster bevindt zich op een denkbeeldige lijn verlengt vanuit Alnitak, de linkerster van de Gordel van Orion, door Betelgeuze. De ster kan ook gevonden worden door een lijn te trekken vanuit de zuidelijke hoorn van Taurus vanuit Aldebaran – Alpha Tauri door Tianguan – Zeta Tauri.
Tejat en zijn buur Propus kunnen worden gebruikt om IC 443 op te sporen. Ook kan de heldere open sterrenhoop Messier 25 en NGC 2174 worden gevonden met behulp van deze sterren. IC 443 is een supernovarestant op een afstand van ongeveer 5000 lichtjaar. Het object bevindt zich tussen de twee sterren in maar een beetje meer richting Propus.
Messier 35 is een open sterrenhoop op een afstand van 2970 lichtjaar. De sterrenhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 5,3 en een schijnbare grootte van 28 boogminuten het is een gemakkelijk object voor verrekijkers en kleine telescopen. NGC 2174 is een emissienevel in het noordelijke deel van Orion. De nevel is ongeveer 6400 lichtjaar van de Aarde verwijderd.
Sterrenbeeld
Tejat bevindt zich in het sterrenbeeld Gemini – Tweelingen. Dit is een van de 48 klassieke Griekse sterrenbeelden die in de 2de eeuw na Christus door Claudius Ptolemeus in de Almagest werden beschreven. Het sterrenbeeld wordt geassocieerd met de tweeling Castor en Pollux. De hoofden van de tweeling worden gemarkeerd door de sterren Castor en Pollux, de 17de en 23ste helderste ster aan de sterrenhemel.
Andere noemenswaardige sterren in het sterrenbeeld zijn onder andere de spectroscopische dubbelster Gamma Geminorum – Alhena, de superreuzen Mebsuta en Mekbuda en de dwergnova U Geminorum.
De best bekende deepsky-objecten in Tweelingen zijn de supernovarestant IC 443, de planetaire nevel Sharpless 2-274 en NGC 2392, en de open sterrenhoop Messier 35.
De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky-objecten in Tweelingen te bekijken is gedurende de maand februari als het sterrenbeeld ’s avonds hoger boven de horizon staat. Het gehele sterrenbeeld is zichtbaar ten noorden van de -60ste breedtegraad.
De 10 helderste sterren In Tweelingen zijn Pollux (Bèta Gem, mag. 1,14), Castor A (Alpha Gem A, mag. 1,93), Alhena (Gamma Gem, mag. 1,9), Tejat (Mu Gem, mag. 2,86), Castor B (Alpha Gem B, mag. 2,97), Mebsuta (Epsilon Gem, mag. 3,06), Propus (Eta Gem A, mag. 3,15 – 3,90), Alzirr (Xi Gem, mag. 3,35), Wasat (Delta Gem, mag 3,53), and Kappa Geminorum (mag. 3,57).
Tejat – Mu Geminorum
| Spectraalklasse | M3 III |
| Variable type | Onregelmatig (LB) |
| Schijnbare helderheid (magnitude) | 2,75 – 3,02 |
| Absolute helderheid (magnitude) | -1,42 |
| Afstand (lichtjaar – parsec) | 230 – 71 |
| Radiale snelheid (km/s) | 54,4 |
| Massa (zon=1) | 2,1 |
| Lichtsterkte (zon=1) | 1150 |
| Straal (zon=1) | 80 104 |
| Temperatuur (Kelvin) | 3500 |
| Rotatiesnelheid (km/s) | 8,4 |
| Sterrenbeeld | Gemini – Tweelingen |
| Namen en aanduidingen | Tejat Mu Geminorum 1 Geminorum HD 44478 |
Eerste publicatie: 9 februari 2025
Bron: wikipedia & anderen