Astronomisch Nieuws

Astronomen zien drie kometen bij een nabije ster

Exokometen en exoplaneten rond Beta Pictoris
Artist impression van exoplaneten en exokometen in een baan rond Beta Pictoris. Credit: Michaela Pink

De TESS telescoop van de NASA die vanuit een baan om de Aarde naar exoplaneten zoekt heeft drie kometen gevonden bij een ster die 64 lichtjaar van de Aarde is verwijderd.

Kometen in ons eigen zonnestelsel draaien om de Zon heen waarbij ze, als ze voldoende worden verhit, een wolk en een staart van vluchtige elementen vormen. Astronomen hebben al komeetachtige objecten bij andere sterren aangetroffen maar deze drie zijn de eerste die door de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) zijn ontdekt. De bevindingen tonen de mogelijkheden aan van deze nog relatief nieuwe missie die in april 2018 werd gelanceerd.

Een van de astronomen was bezig met het analyseren van data van Beta Pictoris. Dit is een bekende ster aan de zuidelijke sterrenhemel. Wetenschappers bestuderen deze ster al langer. De ster heeft minstens een bekende exoplaneet en wordt omgeven door een schijf van koolstofrijk materiaal. De data van de TESS lieten een vreemde dip zien en dat betekent dat er iets voorlangs de ster beweegt waardoor het licht van de ster wordt afgezwakt.

Beta Pictoris is een lastige ster om te bestuderen. De hoeveelheid licht die de ster uitzendt varieert namelijk ook en dan is het lastig om een andere bron hierin te herkennen. De signalen van zowel de flikkerende ster als het afzwakken door de komeet zijn heel erg zwak.

Volgens de auteurs van het artikel is het te vergelijken met naar een berg toe gaan, er een kaars aansteken en dan naar een andere berg gaan een kilometer verderop en dan proberen om die flikkerende kaars waar te nemen. De signalen van Beta Pictoris en de kometen zijn zelfs nog vele malen zwakker dan dit.

Na het corrigeren voor het flikkeren van de ster en het wegnemen van eventuele ruis die de TESS zelf zou kunnen introduceren bleef het signaal staan. Er was een scherpe afzwakking naar beneden en een minder scherpe toename van licht. Het leek precies op de voorspelling van 20 jaar geleden over hoe exo-kometen zichtbaar zouden moeten zijn. Nadere bestudering van de beschikbare gegevens leverden nog eens twee kometen op. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Astronomy & Physics.

Astronomen zijn verrast door de ontdekking. Twintig jaar geleden was al voorspeld dat Beta Pictoris waarneembare kometen zou kunnen hebben. Die zijn dan nu daadwerkelijk aangetoond.

De kometen zijn niet rechtstreeks waargenomen, ze zijn afgeleid door het interpreteren van de data. Men heeft meer data nodig om precies te begrijpen wat er rond Beta Pictoris aan de hand is. Het is onbekend wat men precies waarneemt. Is het de kern van de komeet of is het de staart van gas en stof. Ook de dichtheid van dit alles is onbekend. Astronomen hopen ooit te weten hoe deze exo-kometen er daadwerkelijk uit zien en of ze dezelfde samenstelling hebben als de kometen in ons eigen zonnestelsel.

 

Eerste publicatie: 24 mei 2019