Australische radiotelescoop vindt mogelijk een polaire ringsterrenstelsel
Een radiotelescoop in Australië heeft onlangs een afbeelding gemaakt van NGC 4632. Dit is een sterrenstelsel dat ongeveer 56 miljoen lichtjaar van ons is verwijderd. De afbeelding toont een halo van koel waterstof die loodrecht om het sterrenstelsel zelf draait.
Deze ring – een “polaire ring” – maakt NGC 4632 een polair ringstelsel. Het waterstofgas dat om het stelsel draait is onzichtbaar voor optische telescopen maar bevestigd door de ASKAP radiotelescoop. Deze radiotelescoop bevindt zich in Wajarri Yamaji County in West-Australië. De afbeelding is een compositie bestaande uit data van ASKAP van de gasring en optische data van de Subaru telescoop in Hawaï.
De potentiële poolring werd gevonden als onderdeel van de eerste gegevenspublicatie van het WALLABY-pilotonderzoek. Het onderzoek van het team waarin de bevindingen worden beschreven is vandaag in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society gepubliceerd.
Volgens de onderzoekers suggereren hun bevindingen dat één tot drie procent van de nabijgelegen sterrenstelsels gasvormige polaire ringen kunnen hebben. Polaire ringsterrenstelsels komen wellicht vaker voor dan eerder werd gedacht.
Polaire ringen kunnen op een aantal manieren tot stand komen. Eén theorie is dat de ringen ontstaan uit materiaal dat in het sterrenstelsel terecht is gekomen door een ander sterrenstelsel dat dichtbij passeerde. Het materiaal wordt vervolgens versnipperd, waardoor het mengsel van gas, stof en stellair materiaal zijn ondoorzichtige, amorfe uiterlijk krijgt. Een andere theorie is dat waterstofgas langs kosmische webdraden reist en uiteindelijk met sterren bezaaide ringen vormt rond nabijgelegen sterrenstelsels, in dit geval NGC 4632.
Het WALLABY-onderzoek (een afkorting van de Widefield ASKAP L-band Legacy All-sky Blind-surveY) heeft tot doel de gehele zuidelijke hemel in beeld te brengen. Tot nu toe heeft het team twee potentiële polaire ringsterrenstelsels gevonden – NGC 4632 en NGC 6156 – van de 60 sterrenstelsels die tot nu toe zijn waargenomen.
De onderzoekers hopen met behulp van ASKAP de komende jaren ongeveer 200.000 waterstofrijke sterrenstelsels te onthullen, waardoor nog veel meer ongebruikelijke sterrenstelsels zoals deze met poolringen.
Hoewel de gegevens suggereren dat twee van de door WALLABY waargenomen sterrenstelsels poolringen hebben bewijzen ze dat feit, volgens de onderzoekers, niet definitief. Naarmate het onderzoek vordert zal het team gegevens krijgen over meer sterrenstelsels die de frequentie van poolringen rond sterrenstelsels zullen verduidelijken en zelfs licht kunnen werpen op de vorm en verdeling van donkere materie in sterrenstelsels.
ASKAP is de voorloper van de intercontinentale Square Kilometre Array (SKA), die het tijdperk van de reïonisatie van het heelal zal bestuderen. De bouw van SKA begon in december 2022 maar en zal vermoedelijk in 2028 zijn voltooid.
Eerste publicatie: 13 september 2023
Bron: GizModo & anderen
