De sterrenhemel van februari 2024
Waarom is februari de kortste maand en waarom heeft de maand zo’n afwijkend aantal dagen? Het antwoord op deze vragen is nogal gecompliceerd. Ze hebben betrekking op de maankalender, de oude Romeinen, priesters, Julius Caesar en de manier waarop politici denken over kalenders. Hoe dat precies in elkaar zit is te lezen in dit artikel.
Kaart van de actuele sterrenhemel
De positie van de kaart is voor Geleen, de huidige thuisbasis van Kuuke, maar de kaart is ook goed bruikbaar voor andere delen van Nederland.
Gebruik:
- Klik op de datum/tijd om deze te veranderen
- Klik op de coördinaten om een andere locatie te kiezen
- Klik en sleep op de kaart om een ander deel van de sterrenhemel te bekijken
- Klik op de kaart en druk dan op ? op je toetsenbord om een lijst te krijgen met alle commando’s die je m.b.v. het toetsenbord kan uitvoeren
Waarnemen
Maandoverzicht
De Maan in februari 2024
| Maanfase | Maanfase | Tijd | Afstand tot de Aarde (km) |
|---|---|---|---|
| Laatste Kwartier | 3 februari 2024 | 00:18 | 394.438 |
| Nieuwe Maan | 9 februari 2024 | 23:59 | 358.746 |
| Perigeum | 10 februari 2024 | 18:53 | 358.088 |
| Eerste Kwartier | 16 februari 2024 | 16:01 | 380.697 |
| Volle Maan | 24 februari 2024 | 13:30 | 405.917 |
| Apogeum | 25 februari 2024 | 14:59 | 406.312 |
Zie ook Kuuke’s Maan kalender
De Sneeuwmaan
Februari is op het noordelijk halfrond vaak de koudste maand en veel landen aan weerszijden van de Atlantische oceaan hebben te maken met aanzienlijke hoeveelheden sneeuw. De Volle Maan in februari wordt daarom vaak de “Sneeuwmaan” genoemd, echter die naam wordt soms door Noord-Amerikaanse stammen gebruikt voor de Volle Maan in januari. Er zijn Noord- Amerikaanse stammen die de Volle Maan in februari de “Hongermaan” noemen end at heeft te maken met de gebrekkige hoeveelheden voedsel aan het einde van de winter. Andere namen zijn “Stormmaan” en “Zuivere Maan”, alhoewel die laatste naam dan weer meer wordt gebruikt voor de Volle Maan in maart. De Arapaho van de Great Plains in de Verenigde Staten noemden de Volle Maan de Maan “als sneeuw waait als zandkorrels in de wind”.
Zwarte Maan
Omdat februari nooit meer dan 29 dagen heeft en de synodische maand (tussen twee fases, zoals van Nieuwe Maan naar Nieuwe Maan) is meer dan een halve dag langer is, is er soms geen Volle Maan in februari. Dit is iedere 19 jaar zo. Dit is een van de definities van de term “Zwarte Maan”, ofschoon dezelfde term soms ook wordt gebruikt als er geen Nieuwe Maan ineen bepaalde kalendermaand is.
Zichtbaarheid van het International Space Station
De volgende link geeft je een tabel voor de zichtbaarheid van het International Space Station (externe link, opent in nieuw venster, NASA-website) voor de komende dagen. De gegeven tijden gelden strikt genomen voor Maastricht.
Ruimtevaartgeschiedenis
- 9 februari 2021, de Hope ruimtesonde van de Verenigde Arabische Emiraten arriveert in een baan om Mars om er de atmosfeer te gaan bestuderen.
- 10 februari 2021, de Chinese Tainwen-1 arriveert bij de rode planeet. Deze missie bestaat uit een orbiter, een lander en een rover. De lander landde op 14 mei 2021 en de Zhurong rover werd op 22 mei 2021 uitgezet op Mars.
- 18 februari 2021, de Perseverance rover, met aan boord de Ingenuity helikopter, van de NASA maakt een zachte landing in de Jezero krater op Mars.
Maandkalender
| Datum | Tijd | En dat gebeurt er dit… |
| 01 | 08:46 | Spica 1,6° ten noorden van de Maan |
| 03 | 00:18 | Laatste Kwartier |
| 05 | 01:52 | Antares 0,6° ten zuiden van de Maan |
| 06 | 07:30 | Mars 9magnitude 1,3) 4,2° ten noorden van de Maan |
| 06 | 22:59 | Mercurius (magnitude -0,4) 3,2° ten noorden van de Maan |
| 07 | 19:50 | Venus (mag. -3,9) 5,4° ten noorden van de Maan |
| 08 | Maximum der alpha-Centauriden | |
| 09 | 23:59 | Nieuwe Maan |
| 10 | 19:53 | Maan in zijn perigeum op 358.09 kilometer |
| 11 | 01:40 | Saturnus (mag. 1,0) 1,8° ten noorden van de Maan |
| 12 | 07:45 | Neptunus (mag. 7,9) 0,7° ten noorden van de Maan |
| 15 | 09:16 | Jupiter (mag. -2,3) 3,2° ten zuiden van de Maan |
| 16 | 09:16 | Uranus (mag. 5,8) 3,2° ten zuiden van de Maan |
| 16 | 16:01 | Eerste Kwartier |
| 17 | 17:41 | Aldebaran 9,8° ten zuiden van de Maan |
| 21 | 02:33 | Pollux 1,6° ten noorden van de Maan |
| 24 | 00:26 | Regulus 3,6° ten noorden van de Maan |
| 24 | 13:30 | Volle Maan |
| 25 feb – 28 maart | Meteorenzwerm der gamma-Normiden actief | |
| 25 | 15:49 | De Maan in zijn apogeum op 406.312 kilometer |
| 28 | 15:23 | Spica 1,5° ten zuiden van de Maan |
| 28 | 14:00 | Saturnus (mag. 0,9) 0,2° ten noorden van Mercurius (mag. -1,8) |
De planeten in februari 2023
Mercurius
Mercurius bevindt zich op 8 februari 3,2° ten noorden van de Maan. Dat is een dag voor Nieuwe Maan. Helaas is de kleine binnenplaneet de gehele maand niet waarneembaar voor ons.
Venus
Venus is nog steeds erg helder aan de ochtendhemel maar beweegt zich wel steeds meer richting de horizon. Aan het einde van de maand is de planeet nog maar nauwelijks te onderscheiden in de dageraad. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude -3,9.
Mars
Mars bevindt zich veel te dicht bij de Zon om goed te kunnen waarnemen.
Jupiter
Jupiter beweegt zich langzaam door het sterrenbeeld Ram – Aries heen. De reuzenplaneet heeft een visuele helderheid van magnitude -2,3. Jupiter gaat tegen het einde van de maand omstreeks middernacht onder.
Saturnus
Saturnus bevindt zich nog steeds in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 1,0. Saturnus is aan het begin van de maand nog kort aan de avondhemel te vinden. Op 20 februari is de planeet in conjunctie met de Zon.
Uranus
Ook Uranus bevindt zich in het sterrenbeeld Aries – Ram. Uranus heeft een visuele helderheid van magnitude 5,7. De planeet is tot middernacht zichtbaar.
Neptunus
Neptunus bevindt zich in het sterrenbeeld Pisces – Vissen en heeft een visuele helderheid van magnitude 7,9. Met behulp van een telescoop is de planeet tot ongeveer het midden van de maand laag in de avondhemel te vinden.
De sterrenhemel in februari 2024
De sterrenhemel boven de noordelijke horizon
Hoog aan de noordelijke hemel zien we het huisvormige sterrenbeeld Cepheus met links er van het W-vormige sterrenbeeld Cassiopeia. Lager boven de horizon de kop van Draco – Draak met, als je een vrije horizon hebt aan te pakken, de heldere ster Deneb van het sterrenbeeld Cygnus – Zwaan.
De sterrenhemel boven de oostelijke horizon
Hoog in het oosten bevindt zich het sterrenbeeld Leo – Leeuw met de heldere ster Regulus. In het noordoosten de Grote Beer – Ursa Major en laag boven de horizon de oranjerode ster Antares van het sterrenbeeld Ossenhoeder – Boötes. Ook de sterrenbeelden Canes Venatici – Jachthonden en Coma Berenice – Haar van Berenice bevinden zich in het oosten.
De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon
Hoog boven de horizon het sterrenbeeld Gemini – Tweelingen met de heldere sterren Castor en Pollux. Lager boven de horizon ook nog de twee honden van de sterrenhemel: Canis Major – Grote Hond en Canis Minor – Kleine Hond. Richting zuidwesten het sterrenbeeld Orion. In het zuidoosten is een beetje eenzame heldere ster zichtbaar, dit is Alphard de helderste ster van Hydra – Waterslang.
De sterrenhemel boven de westelijke horizon
In het westen staat het sterrenbeeld Perseus hoog boven de horizon. Als je de boog van Perseus volgt dan kom je uit bij de open sterrenhoop de Pleiaden die deel uitmaakt van het sterrenbeeld Taurus – Stier. Meer naar links staat de rode ster Aldebaran die het oog van de stier vormt. In het noordwesten verdwijnen de sterren van Pegasus langzaamaan onder de horizon.
De sterrenhemel boven je hoofd
Recht boven je hoofd, in het zenit, staan deze maand enkele zwakke sterretjes die samen het sterrenbeeld Lynx vormen. Om de Lynx heen de sterrenbeelden Ursa Major – Grote Beer, Gemini – Tweelingen, Auriga – Voerman en Perseus.
Meteorenzwermen
Deze maand zijn er slechts twee, relatief kleine meteorenzwermen. Het zijn beide meteorenzwermen die alleen op het zuidelijk halfrond zichtbaar zijn. De belangrijkste van de twee is de meteorenzwerm der alpha-Centauriden die begint op 31 januari 2024. Deze meteorenzwerm heeft twee aparte takken met radianten in de buurt van de helderste sterren van Centaurus (Rigil Kentauris en Hadar, α Cen resp. β Cen). Deze twee aparte stromen zijn bekend als de α-Centauriden en de β-Centauriden. Beide stromen hebben een laag maximum met een uurgemiddelde van ongeveer 5 – 6 meteoren per uur. Het maximum valt op 8 februari 2024. Op die dag is het bijna Nieuwe Maan dus de waarneemomstandigheden zijn gunstig.
De tweede meteorenzwerm is die van de γ-Normiden waarvan de activiteit omstreeks 25 februari 2024 begint en doorgaat tot in maart met in de nacht van 14 op 15 maart een zwak maar scherp maximum. Helaas zijn de meteoren van de γ-Normiden lastig te onderscheiden van de sporadische meteoren dus is deze zwerm alleen geschikt voor de ervaren meteorenwaarnemer. Tijdens het maximum is het 4 – 5 dagen na Nieuwe Maan en dat betekent redelijk gunstige waarneemomstandigheden.