Astronomisch Nieuws

Het Andromeda-stelsel heeft al veel andere sterrenstelsels opgeslokt

het Andromeda sterrenstelsel
Het Andromeda melkwegstelsel, ook bekend als Messier 31 of M31, bevindt zich op ongeveer 2,4 miljoen lichtjaren afstand van de Aarde in het sterrenbeeld Andromeda. Het is het grootste sterrenstelsel in de Lokale Groep, dat ook ons eigen Melkwegstelsel en meer dan 50 andere sterrenstelsels bevat. Credit: NASA.

Een analyse van gegevens afkomstig uit het Pan-Andromeda Archeologisch Onderzoek (PAndAS) heeft twee belangrijke episodes van aangroei aan het licht gebracht, waarschijnlijk gescheiden door miljarden jaren, waarin het Andromeda sterrenstelsel, een buur van ons eigen sterrenstelsel, verschillende kleine sterrenstelsels heeft opgeslokt.

Grote sterrenstelsels zoals ook ons eigen sterrenstelsel groeien doordat ze kleinere dwergsterrenstelsels opslokken.

Gas en dwergsterrenstelsels in de ruimte volgen de zwaartekracht die door filamenten van donkere materie wordt veroorzaakt. Hierdoor bewegen ze langzaam naar deze donkere materie toe en versmelten ze tot grotere sterrenstelsels.

Dwergsterrenstelsels die door de zwaartekracht worden aangetrokken worden tegelijkertijd uit elkaar getrokken. Hierbij laten ze lange sporen van sterren en groepen sterren achter.

De astronoom Dougal Makcey en zijn collega’s van de Australian National University hebben bewijs gevonden voor twee grote migratiegebeurtenissen in het verleden van het Andromeda-stelsel. De laatste migratie vond enkele miljarden jaren geleden plaats en de oudste ongeveer 10 miljard jaar geleden.

Het bewijs is verkregen door middel van “galactische archeologie”: de astronomen hebben gebruik gemaakt van de beweging en de eigenschappen van sterren en groepen van sterren om het ontstaan en de evolutie van sterrenstelsels te reconstrueren.

Volgens Macky ligt ons sterrenstelsel op ramkoers met het Andromeda-stelsel. De beide sterrenstelsels zullen over ongeveer 4 miljard jaar botsen. Nu astronomen weten waar ze mee te maken hebben kunnen ze proberen het lot van ons sterrenstelsels te bepalen.

Dr. Mack en zijn collega’s hebben de bewegingen en de eigenschappen van 77 bolhopen en verschillende grotere stellaire substructuren in de halo van het Andromeda-stelsel bestudeerd. Op deze manier konden ze de manier waarop het sterrenstelsel de kleinere sterrenstelsels opslokte reconstrueren.

“Door de zwakke resten van deze kleinere melkwegstelsels met ingebedde sterrenclusters op te sporen, zijn we in staat geweest om de manier te reconstrueren waarop Andromeda ze heeft aangetrokken en ze uiteindelijk op verschillende momenten heeft opgeslokt,” zei Dr. Mackey.

“Het was verrassend om twee verschillende maaltijden van het Andromeda-stelsel te zien”, aldus de astronoom Michelle Collins van de Universiteit van Surrey.

“De manier waarop de bolvormige clusters zich rond Andromeda bewegen, suggereert dat dit sterrenstelsel 10 miljard jaar geleden een groot ontbijt had, en een grote lunch misschien nog maar een paar miljard jaar geleden.

De maaltijdstromen van het Andromeda-stelsel in kaart gebracht
De bestudeerde bolvormige sterrenhopen (rechtsonder), aangegeven door gekleurde cirkels, bevinden zich in de buitenste halo van het Andromedamelkwegstelsel, voorbij de heldere schijf van het sterrenstelsel (inzet linksboven). De sterrenclusters vallen uiteen in twee groepen – die al dan niet geassocieerd met stellaire stromen – die zeer verschillende banen hebben, een resultaat dat wijst op twee verschillende migratiegebeurtenissen in de geschiedenis van het melkwegstelsel. De kleur van elke cirkel geeft de zichtsnelheid van de overeenkomstige sterrencluster aan. Credit: Australian National University / NSF’s National Optical-Infrared Astronomy Research Laboratory.

De ontdekking zorgt overigens voor nieuwe raadsels want de twee stromen komen beiden uit totaal verschillende richtingen. Dat is te zien aan de manier waarop de twee populaties bolhopen draaien.

Volgens Macky en zijn collega’s vertellen deze stromingsrichtingen mogelijk iets over het kosmische web waarin het Andromeda-stelsel en ons eigen sterrenstelsel zich bevinden. Misschien geeft de informatie meer inzicht in het ontstaan van onze grote buur.

“Dit is erg vreemd en suggereert dat de extragalactische maaltijden gevoed worden door wat bekend staat als het kosmische web van materie in het heelal,” zei professor Geraint Lewis, van het Sydney Institute for Astronomy van de Universiteit van Sydney.

“Verrassender is de ontdekking dat de richting van de oude voeding dezelfde is als het bizarre ‘vlak van satellieten’, een onverwachte uitlijning van dwergmelkwegstelsels die om Andromeda draaien.

De resultaten van het onderzoek werden op 3 oktober 2019 gepubliceerd in het tijdschrift Nature: Dougal Mackey et al. 2019. Two major accretion epochs in M31 from two distinct populations of globular clusters.

 

Eerste publicatie: 7 oktober 2019
Bron: diverse persberichten