Mars Express ziet zandduinen en ijslagen op de noordpool van Mars
Nieuwe beelden van de HIRES-camera van de Mars Express van de ESA tonen het terrein rondom de permanente noordelijke ijskap van Mars.
De permanente noordelijke ijskap van Mars is een stapel waterijs en stoflagen met een dikte tot 3 kilometer en een diameter van ongeveer 1000 kilometer.
Deze zijn verdeeld in vier op elkaar gestapelde pakketten van verschillende diktes die op hun beurt zijn opgebouwd uit fijnere lagen.
Deze lagen bevatten informatie over het klimaat die enkele miljoenen jaren teruggaat in de geschiedenis van Mars.
De afzettingen zijn ontstaan door atmosferische neerslag van stof en waterijs en door directe vorstvorming.
Ze bestaan voornamelijk uit waterijs, waarbij fijnstofsedimenten tussen de 10 en 15% van het totaal uitmaken.
Ze weerspiegelen waarschijnlijk veranderingen in de baan van Mars en de helling van de rotatie-as van de planeet, waarvan de oriëntatie veel instabieler is dan die van de Aarde.
Het varieert in verschillende cycli met perioden van een paar duizend tot een paar miljoen jaar.
De variërende zonnestraling zorgt voor een sterk wisselend klimaat, vooral aan de polen. Aangenomen wordt dat de ijskap op de Noordpool momenteel aan het groeien is.
Het terrein rondom de noordpool van Mars, bekend als Planum Boreum, is volgens leden van het Mars Express-team erg interessant.
De pool zelf is bedekt met lagen en lagen fijn stof en waterijs; deze stapels zijn enkele kilometers dik en strekken zich uit over ongeveer 1000 kilometer.
Hoewel het grootste deel van het materiaal niet zichtbaar is kun je rechts op de afbeelding het begin van Planum Boreum zien, met wat subtiele kreukels die laten zien waar lagen materiaal zich beginnen op te bouwen.
De grond is ook sterker in stappen opgebouwd zoals het duidelijkst zichtbaar is in het topografische beeld van deze regio.
De laagste hoogtegebieden zijn blauw/groen en de hoogste zijn rood/wit/bruin.
Deze lagen ontstonden toen een mix van stof, waterijs en rijp zich in de loop van de tijd op de grond van Mars nestelde.
Elke laag bevat waardevolle informatie over de geschiedenis van Mars en vertelt het verhaal van hoe het klimaat op de planeet de afgelopen paar miljoen jaar is veranderd.
In de winter op Mars worden de lagen bedekt door een dunne kap van koolstofdioxide-ijs van een paar meter dik. Deze laag verdwijnt elke zomer volledig in de atmosfeer van de planeet.
Het linkerdeel van de afbeelding wordt gedomineerd door een uitgestrekte, langgerekte strook golvende zandduinen die zich alleen al binnen dit kader over een afstand van meer dan 150 kilometer uitstrekken.
Dit gerimpelde, turbulente uiterlijk staat haaks op het gladde en ongerepte terrein dat rechts zichtbaar is.
Dit gladde gebied vertoont geen duidelijke kenmerken van erosie en is niet getroffen door binnenkomend gesteente vanuit de ruimte – een indicatie dat het oppervlak erg jong is en waarschijnlijk elk jaar verjongt.
Tussen deze twee uitersten liggen twee halfronde kliffen, waarvan de grootste ongeveer 20 kilometer breed is. Binnen de rondingen van deze kliffen liggen met vorst bedekte zandduinen.
De grootsheid van de kliffen blijkt duidelijk uit de donkere schaduwen die ze op het oppervlak beneden werpen – hun steile, ijskoude muren torenen tot een kilometer hoog.
Deze twee kliffen bevinden zich in een zogenaamde pooltrog, een kenmerk dat ontstaat als de wind het oppervlak binnendringt en wegslijt.
Deze zijn zichtbaar als golvende ruggen in het terrein en komen in deze regio veel voor, waardoor het kenmerkende spiraalvormige patroon van het poolplateau ontstaat.
Eerste publicatie: 2 maart 2024
Bron: ESA
