NGC 457 – de E.T.-cluster

De E.T.-cluster is een open sterrenhoop die ongeveer 7922 lichtjaar van ons is verwijderd in de richting van het sterrenbeeld Cassiopeia. De open sterrenhoop heeft een schijnbare helderheid van magnitude 6,4 en is zichtbaar in kleine telescopen en verrekijkers. In de New General Catalogue heeft de open sterrenhoop de aanduiding NGC 457. In de Caldwell catalogus van Sir Patrick Moore vinden we de sterrenhoop terug onder Caldwell 13.

De E.T.-cluster, ook wel de Uil cluster genoemd, is een van de mooiste doelen voor telescopen aan de noordelijke hemel. De open sterrenhoop is gemakkelijk te vinden omdat hij zich in de W van Cassiopeia bevindt, een helder asterisme dat Cassiopeia gemakkelijk herkenbaar maakt. NGC 457 bekend als de E.T. cluster, de Uil cluster, de Libelle cluster en de Phi Cassiopeiae cluster.

De helderste leden van de open sterrenhoop zijn blauwe sterren van spectraalklasse O en B met een helderheid van magnitude 9. Het zijn hete, massieve, lichtsterke sterren die hun brandstofvoorraad er snel doorheen jagen en binnen slechts een paar miljoen jaar evolueren tot reuzen of superreuzen. Ze hebben een zeer kort leven en dat komt door hun hoge massa. De meest massieve van deze sterren zullen hun leven beëindigen als supernova, terwijl anderen hun buitenste lagen zullen wegblazen om planetaire nevels te vormen en langzaam zullen verdwijnen als witte dwergen.

NGC 457 krijgt de meest voorkomende bijnamen – de Uil cluster en de E.T. cluster – vanwege twee heldere sterren die in hetzelfde veld voorkomen, Phi Cassiopeiae en HD 7902. De twee sterren zien eruit als een paar ogen, terwijl andere sterren een omtrek vormen van een uil of het populaire personage uit de film van Steven Spielberg uit 1982. De armen (of uitgestrekte vleugels) en benen worden gevormd door reeksen clusterleden en voorgrondsterren.

NGC 457 werd door de Amerikaanse Schrijver David J. Eicher in de uitgave van het tijdschrift Astronomy van oktober 1980 de Uil-cluster genoemd. Amateurastronomen noemen NGC 457 ook wel de Stick Man Cluster en de No. 5 Cluster (naar de robot in de film Short Circuit uit 1986).

De open sterrenhoop heeft een geschatte leeftijd van 21 miljoen jaar.

Er zijn ongeveer 150 sterren met magnitudes van 9 – 13 in hetzelfde rijke veld van de sterrenhoop. Ongeveer 60 van hen zijn bevestigd als echte leden. Deze sterren ontstonden ongeveer tegelijkertijd in dezelfde moleculaire wolk en delen een gemeenschappelijke eigenbeweging door de ruimte. Ze zijn losjes gebonden door de onderlinge zwaartekracht en zullen zich uiteindelijk verspreiden. Op de achtergrond van de sterrenhoop zijn verschillende zwakke sterrenstelsels zichtbaar, waarvan de helderste van magnitude 17 zijn.

De E.T.-cluster heeft de Trumpler-classificatie I 3r gekregen. Dit geeft aan dat het een rijke open sterrenhoop is met meer dan 100 leden, geconcentreerd is in het centrum en los staat van het omringende sterveld, en dat individuele sterren in de sterrenhoop een groot helderheidsbereik hebben.

NGC 457 heeft een vergelijkbare sterrenpopulatie als de Dubbele Sterrenhoop (h & Chi Persei, NGC 869 en NGC 884) in het sterrenbeeld Perseus. Net als NGC 457 is de Dubbele Sterrenhoop relatief jong, met een geschatte leeftijd van slechts 14 miljoen jaar. Ter vergelijking: de heldere Pleiaden in Stier – Taurus heeft een leeftijd tussen de 75 en 150 miljoen jaar.

Hoewel Phi Cassiopeiae en HD 7902 in dezelfde gezichtslijn voorkomen als NGC 457 is hun lidmaatschap van de sterrenhoop onzeker.

Phi Cassiopeiae lijkt met het blote oog een enkele ster met een schijnbare helderheid van magnitude 4,95, maar het is in feite een meervoudig stersysteem. De helderste componenten in het systeem zijn een gele superreus van spectraalklasse F met een massa van 6,3 zonsmassa en een zwakkere blauwe superreus van spectraalklasse B met een massa van 21 zonsmassa.

Beide sterren bewegen zich door de ruimte op dezelfde manier als de leden van de open sterrenhoop maar hun helderheid en evolutionaire status maken hun lidmaatschap onwaarschijnlijk. Als de gele superreus inderdaad lid is dan zou het een van de meest intrinsiek lichtsterkte sterren zijn die we kennen. Er wordt aangenomen dat de ster zich op een afstand van ongeveer 15.000 lichtjaar bevindt, te ver op de achtergrond om tot NGC 457 te behoren. De ster heeft een helderheid van 170.000 keer die van de Zon en is onder goede omstandigheden met het blote oog zichtbaar, zelfs op deze afstand.

De blauwe superreus bevindt zich op een afstand van 8900 lichtjaar en er is een kans van 70% dat hij lid is van de open sterrenhoop. Het gaat vermoedelijk om een spectroscopische dubbelster.

HD 7902, het andere “oog”, is ook een superreus van spectraalklasse B en wel B5Ia. De volgende helderste ster in de sterrenhoop is V466 Cassiopeiae – HD 236697, een variabele rode superreus van spectraalklasse M0.5Ib.

Wetenswaardigheden

NGC 457 is op 18 augustus 1780 ontdekt door de Britse astronoom William Herschel. Herschel observeerde de sterrenhoop met een 6,2 inch reflectortelescoop en catalogiseerde deze als VII 42.

De E.T.-cluster is de helderste open sterrenhoop in Cassiopeia. Het sterrenbeeld herbergt veel heldere en grote open sterrenhopen die gemakkelijk kunnen worden waargenomen met verrekijkers en kleine telescopen. De bekendere Messier-sterrenhopen M52 en M103 zijn beiden, met schijnbare helderheden van magnitude 7,3 resp. 7,4, zwakker dan NGC 457. Messier 52 heeft een vergelijkbare schijnbare diameter als NGC 457 en Messier 103 is met 6 boogminuten aanzienlijk kleiner.

NGC 129 tussen Caph en Navi – Gamma Cassiopeiae is met 21 boogminuten groter en heeft een helderheid van magnitude 6,5, vergelijkbaar met NGC 457. NGC 654, gelegen tussen Ruchbah en Segin heeft ook een schijnbare helderheid van magnitude 6,5 maar is met 5 boogminuten veel kleiner. De nabijgelegen open sterrenhoop NGC 663 – Caldwell 10 is met 16 boogminuten iets groter maar heeft een helderheid van magnitude 7,1. NGC 7789 – Carolines Roos nabij de ster Caph heeft ook een schijnbare diameter van 16 boogminuten en een visuele helderheid van magnitude 6,7.

Locatie

NGC 457 is een uitstekend doelwit voor beginners. De open sterrenhoop is heel gemakkelijk te vinden omdat hij zich naast de W van Cassiopeia bevindt. De sterrenhoop bevindt zich slechts 2° ten zuidoosten van Delta Cassiopeiae – Ruchbah, de ster linksonder in de W, net links van de denkbeeldige lijn die zich uitstrekt van Epsilon Cassiopeiae – Segin door Ruchbah.

De open sterrenhoop is met een verrekijker te zien als een vage bal licht. Met een schijnbare helderheid van magnitude 6,4 bevindt hij zich op de grens van wat we onder uitstekende omstandigheden met het blote oog kunnen zien. Een telescoop met een opening van 75 mm zal ongeveer 20 heldere leden tonen en een 20 cm spiegeltelescoop kan tot 100 sterren oplossen.

In hetzelfde gebied nabij Ruchbah, bevinden zich nog meer heldere sterrenhopen. Dit zijn o.a. Messier 103, NGC 663 en NGC 654. De planetaire nevel Sh2-188 – de Garnaalnevel bevindt zich vlakbij NGC 457 aan de hemel.

NGC 457 ligt aan de noordelijke sterrenhemel en kan het beste worden waargenomen vanaf het noordelijk halfrond. Het sterrenbeeld Cassiopeia is het gehele jaar door zichtbaar voor noordelijke waarnemers. De beste tijd van het jaar om de sterren en deepsky-objecten in het sterrenbeeld waar te nemen zijn de maanden oktober en november wanneer de bekende W ’s avonds prominent boven de horizon staat.

NGC 457 is vanaf locaties ten noorden van de 31^ste breedtegraad circumpolair.

NGC 457 – de E.T.-cluster

Eerste publicatie: 9 oktober 2024