NGC 4689 – een juweel in het haar van de koningin
De foto van de week toont het spiraalvormige sterrenstelsel NGC 4689. Dit sterrenstelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 54 miljoen lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Coma Berenices – Haar van Berenice. Dit sterrenbeeld onderscheidt zich doordat het het enige van de 88 door de IAU erkende sterrenbeelden is dat is vernoemd naar een historische figuur, koningin Berenice II van Egypte.
Het Latijnse woord “coma” verwijst naar haar haar en dat betekent dat NGC 4689 kan worden gevonden in het haar van een koningin. Sommige mensen uit de tijd van Berenice zouden dit vrij letterlijk hebben bedoeld, aangezien het verhaal gaat dat haar hofastronoom dacht dat een ontbrekende lok van Berenice’s haar door de goden tussen de sterren was geplaatst. Vandaar ook de naam van het sterrenbeeld Coma Berenices.
NGC 4689 werd op 12 april 1784 voor het eerst gezien door de Bitse astronoom William Herschel. Het sterrenstelsel staat onder een hoek van 36° en dat betekent dat we er bijna recht bovenop kijken. Het sterrenstelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 11,6 en is zichtbaar in grotere amateurtelescopen. Het heeft een grootte van 4,3 * 3,5 boogseconden. NGC 4689 maakt deel uit van de Virgo Cluster van sterrenstelsels.
NGC 4689 neemt ook in de moderne astronomie een interessante – zij het minder koninklijke plaats in. Het heelal is zo ongelooflijk groot dat NGC 4689 op een afstand van slechts 54 miljoen lichtjaar relatief dichtbij is voor een sterrenstelsel. De afbeelding is gemaakt met behulp van gegevens uit twee reeksen waarnemingen, één uit 2019 en de andere uit 2024, die beide zijn gemaakt als onderdeel van programma’s waarin meerdere “nabijgelegen” sterrenstelsels werden waargenomen.
Het programma van 2024 is een interessant voorbeeld van hoe Hubble – een relatief oude maar buitengewoon productieve telescoop – het werk van de technologisch geavanceerde Webb-telescoop kan ondersteunen. Waarnemingen verzameld door Webb kunnen ons begrip van hoe sterrenstelsels in de loop van de tijd transformeren en evolueren, door gegevens te verschaffen van een ongekend niveau van detail en helderheid. Dankzij hun complementaire mogelijkheden kunnen nieuwe waarnemingen van Hubble – zoals die welke zijn gebruikt om deze opname te creëren – het werk dat met behulp van Webb wordt gedaan, ondersteunen.
In dit geval werden de Hubble-gegevens verzameld om een nauwkeuriger inzicht te krijgen in de populaties van sterren van nabijgelegen sterrenstelsels. NGC 4689 speelt dus een belangrijke rol bij het ontwikkelen van ons begrip van hoe alle sterrenstelsels evolueren. In 2020, was NGC 4689 ook als eens de Hubble foto van de week.
Eerste publicatie: 20 mei 2024
Bron: ESA/Hubble
