Sterrenkunde koeterwaals

Sterrenkunde koeterwaals – Zodiakaal licht

Zodiakaal licht kun je het beste zien in de avonduren net na zonsondergang of in de ochtenduren net voor zonsopkomst. Als je je op een plek bevindt die donker genoeg is, wordt je getrakteerd op een vage gloed die zich vanaf de horizon naar boven uitstrekt. De gloed zal het helderst en het breedst zijn aan de horizon en zal zich uitstrekken als een driehoekige vorm totdat hij uiteindelijk vervaagt.

Zodiakaal licht boven de ALMA telescopen in Chili.
By Steven Keys – Own work, CC BY 4.0,

Dit is het zodiakaal licht en je ziet zonlicht weerkaatst door talloze kleine stofkorrels. De reden dat het zodiakaal licht die vorm heeft is dat het stof het dikst is in het vlak van ons zonnestelsel. De lijn van de dierenriem markeert het vlak van ons zonnestelsel aan de hemel (het is de lijn waar alle planeten en de Zon langs bewegen), vandaar de naam. Als je wegkijkt van de dierenriem is er niet genoeg stof in die richting om een merkbare gloed te veroorzaken.

De afzonderlijke stofkorrels zijn niet groter dan 300 micrometer in diameter en wegen niet meer dan een tiental microgram, de meeste zijn nog eens veel kleiner.

Het stof is afkomstig van kometen. Sommige kometen passeren op korte afstand van Jupiter. Als ze dat doen kan de immense zwaartekracht van die massieve planeet soms stukjes van de komeet afbreken. In het begin hebben die stukjes allerlei banen maar uiteindelijk zorgt een ongelijkmatige verwarming door de Zon ervoor dat ze tot rust komen en een losse verzameling vormen die in het zonnestelsel blijft. De stofkorrels zijn te groot om weggeblazen te worden door stralingsdruk of de zonnewind.

Grotere stukjes puin, micrometeorieten genaamd, hebben een veel actiever leven en kunnen helemaal uit het zonnestelsel worden geduwd. Soms vallen de micrometeorieten echter zelf uit elkaar en creëren ze zelf stofkorrels.

Dit artikel maakt deel uit van de serie Sterrenkunde – koeterwaals. Het zijn vertaalde en eventueel bewerkte berichten van de rubriek Astronomy 101 van de website UniverseToday