Astronomisch Nieuws

70.000 jaar geleden raasde er een ster door onze achtertuin

De ster van Scholz schampt de Oort-wolk
De baan van de ster van Scholz door de Oortwolk (credit: NASA, Michael Osadciw/University of Rochester, Illustration-T.Reyes)

70.000 jaar geleden raasde een zwakke rode dwerg samen met zijn begeleider, een bruine dwerg, langs de buitengrenzen van ons zonnestelsel. Het was de dichtste nadering van een ster tot onze zon ooit.

De ster is bekend als de ster van Scholz. Samen met zijn begeleider passeerde hij op minder dan een lichtjaar afstand onze zon. Onderzoekers hebben dit afgeleid uit de baansnelheid van de twee sterren. Een lichtjaar is de afstand die het licht in één jaar aflegt en komt overeen met ongeveer 11 triljoen kilometer. De dichtstbijzijnde ster is Proxima Centauri op ongeveer 4 lichtjaar.

Wetenschappers deden de ontdekking toen ze de tangentiële snelheid (de beweging door de sterrenhemel) en de radiale snelheid (de snelheid waarmee de ster van de Aarde af beweegt) van de ster van Scholz bepaalden.

De kleine tangentiële snelheid en de nabijheid tot de zon duidden er op dat de ster of in de nabije toekomst ons zou gaan bezoeken of redelijk recent dit al had gedaan.

De rode dwerg werd in 2013 voor het eerst waargenomen. De ster bevindt zich nu in het sterrenbeeld Monoceros op een afstand van 20 lichtjaar. De ster is vernoemd naar zijn ontdekker, de astronoom Ralf-Dieter Scholz van het Leibnitz Institut für Astrophysik van de universiteit van Potsdam in Duitsland.

De kleine ster heeft een massa van minder dan 10 zonsmassa’s en de begeleidende bruine dwerg is een mislukte ster die te weinig massa had om kernfusie in zijn kern op gang te brengen. De rode dwerg trok de aandacht van de astronomen toen ze zich realiseerden dat de ster zich, gezien zijn afstand tot de zon, wel erg langzaam aan de hemel verplaatste.

Het onderzoeksteam gebruikte de South African Large Telescope (SALT) en de Magellan telescoop in Chili om de beweging van de ster te bestuderen. Toen ze die kenden werd het pad van de ster uitgezet en zag men dat de ster van Scholz 70.000 jaar geleden rakelings langs onze eigen ster bewoog.

Er worden 10.000 banen berekend waarbij de ster in 98% van alle gesimuleerde banen onze Zon op een afstand van 0,8 lichtjaar passeerde. Dit betekent dat de ster zich door onze Oort-wolk heeft bewogen waarbij mogelijk kometen naar de binnenste delen van het zonnestelsel zijn verplaatst.

Tijdens de dichtste nadering had de ster van Scholz een helderheid van magnitude 10. Dat is 50maal zwakker dan we met het blote oog kunnen waarnemen. Echter de ster heeft misschien wel enkele stevige flares vertoond die tot 1000x helderder zijn geweest. Het is dus mogelijk dat de ster vanaf de Aarde,al is het dan gedurende een zeer korte tijd, zichtbaar is geweest.

De onlangs gelanceerde Europese GAIA-satelliet die een driedimensionale kaart van ons sterrenstelsel gaat maken,zal astronomen helpen bij de identificatie van mogelijk meer sterren die in het verleden zicht bij onze zon in de buurt zijn geweest of dat in de nabije toekomst gaan doen.

Bron: Astrophysical Journal Letters, 12 februari 2015