Chinese Chang’e 6 maakt succesvolle landing op de verre zijde van de Maan
De robotische Chang’e 6-missie is afgelopen nacht geland in de Apollo krater in het enorme Aitken bekken. De landing vond plaats op 2 juni om 00:23 uur Nederlandse tijd. Volgens China landde de sonde met succes in het vooraf geselecteerde gebied.
De China National Space Administration (CNSA) heeft nu twee landingen aan de verre zijde van de Maan op haar naam staan: deze en Chang’e 4, die in januari 2019 een lander-rover-combinatie op het grijze zand liet vallen. Geen enkel ander land heeft een dergelijke prestatie geleverd.
En als alles volgens plan verloopt zal Chang’e 6 verdere geschiedenis schrijven voor China: de missie heeft tot doel monsters te nemen en terug te sturen naar de Aarde, waardoor onderzoekers voor het eerst materiaal van dit deel van de Maan van dichtbij kunnen bekijken.
“De Chang’e 6-missie is de eerste menselijke bemonsterings- en terugkeermissie vanaf de andere kant van de Maan”, zeiden CNSA-functionarissen in een verklaring. “Het gaat om veel technische innovaties, hoge risico’s en grote mogelijkheden.”
Bemonsteren van een nieuwe omgeving
Chang’e 6 werd op 3 mei 2024 gelanceerd met een gewaagde en ongekende taak: monsters van de verre zijde van de Maan naar huis halen. (De Maan draait in een gebonden rotatie om de Aarde en voltooit één rotatie om zijn as in ongeveer dezelfde tijd die nodig is om rond onze planeet te draaien. Waarnemers hier op Aarde zien dus altijd dezelfde zijde van onze natuurlijke satelliet.)
Elke maanoppervlakmissie vóór Chang’e 4 richtte zich op de nabije kant, omdat dit gebied veel gemakkelijker is te verkennen. Het is bijvoorbeeld moeilijker om te communiceren met robots die aan de andere kant opereren; hiervoor zijn over het algemeen speciale verbindingssatellieten nodig, die China vóór zowel Chang’e 4 als Chang’e 6 lanceerde. China’s nieuwste verbindingssatelliet, Queqiao-2 genoemd, hielp bij de landing van Chang’e 6, aldus CNSA-functionarissen.
Ongeveer vier dagen na de lancering kwam Chang’e 6 in een baan om de Maan. De daaropvolgende weken besteedde de ruimtesonde aandacht aan het nauwkeurig onderzoeken van de geplande landingsplaats en maakte de sonde zich klaar voor de grote gebeurtenis van vandaag, die geheel volgens plan verliep: de lander van Chang’e 6 kwam zachtjes neer in de Apollo krater. De orbiter met de bijbehorende module voor terugkeer naar de Aarde draaien in een baan om de Maan.
De lander zal de komende dagen de omgeving bestuderen en ongeveer 2 kilogram maangruis en gesteente verzamelen. Sommige van deze monsters zullen van het oppervlak worden gehaald en andere zullen tot 2 meter onder de grond worden opgegraven met behulp van een boor aan boord van Chang’e 6.
Dit materiaal zal vervolgens in een baan om de Maan worden gelanceerd door een raket die met de lander naar beneden is gekomen, de monstercontainer zal koppelen met de orbiter en vervolgens aan de lange reis terug naar de Aarde beginnen om uiteindelijk op 25 juni aan parachutes op Aarde te landen.
Chang’e 6 heeft ook een kleine maanrover aan boord en voert experimenten uit.
Wetenschappers zullen het materiaal in detail bestuderen, op zoek naar inzichten over de geschiedenis en evolutie van de Maan en naar aanwijzingen waarom de verre zijde van de Maan zo anders is dan de nabije zijde. De donkere vulkanische zeeën die bekend staan als mare’s komen bijvoorbeeld veel voor aan de nabije zijde maar zijn zeldzaam aan de verre zijde. Men weet niet waarom.
Onderzoekers zullen het materiaal van Chang’e 6 ongetwijfeld vergelijken met de monsters die aan de nabije zijde van de Maan zijn verzameld door Chang’e 5, die in december 2020 naar de Aarde zijn gebracht. (Chang’e 5 en Chang’e 6 zijn zustermissies met vrijwel gelijke configuraties.)
Grote maandromen
Het Chang’e-maanprogramma, vernoemd naar de Chinese maangodin, heeft de afgelopen 17 jaar steeds complexere en ambitieuzere missies gelanceerd.
Chang’e 1 en Chang’e 2 stuurden respectievelijk in 2007 en 2010 orbiters naar de Maan. Chang’e 3 markeerde China’s eerste reis naar het maanoppervlak en plaatste eind 2013 een lander-rovercombinatie op de nabije zijde. Chang’e 4 landde begin 2019 een soortgelijk paar op de verre zijde. Chang’e 5-T1 werd in 2014 gelanceerd als een testcapsule ronde de Maan en terug naar de Aarde. Hiermee werd aangetoond dat de configuratie geschikt was voor een landing en die werd dan ook eind 2020 voor Chang’e 5 uitgevoerd.
En er komen nog meer missies. De lancering van Chang’e 7 staat gepland voor 2026. Deze moet het potentieel aan hulpbronnen van het zuidpoolgebied van de Maan, dat vermoedelijk grote hoeveelheden waterijs herbergt, gaan bepalen. Chang’e 8, die twee jaar later van start gaat, zal manieren testen om deze hulpbronnen ter plaatse te gebruiken – bijvoorbeeld door een structuur te bouwen uit maangruis en gesteente.
En al dit robotwerk zal leiden tot iets dat nog groter is, als alles volgens plan verloopt: bemande missies naar de Maan, die China tegen 2030 wil lanceren. Het land wil een buitenpost voor astronauten bouwen nabij de zuidpool, het International Lunar Research Station. Dit zal later in de jaren 2030 moeten gaan gebeuren met Rusland, Wit-Rusland en Pakistan als voorlopige partners.
De Verenigde Staten hebben soortgelijke doelstellingen met hun Artemis-programma, dat eind 2026 mikt op de eerste bemande maanlanding. De VS bouwen ook aan een coalitie voor maanverkenning via een diplomatiek raamwerk, de Artemis akkoorden die tot nu toe door meer dan 40 landen zijn getekend.
Eerste publicatie: 2 juni 2024
Bron: space.com, Xinhua.net South China Morning Post & anderen
