De sterrenhemel van juni 2024
Op astronomisch gebied is juni een rustige maand. Er zijn geen grote meteorenzwermen en vanwege de grijze nachten is het voor waarnemers op het noordelijk halfrond lastig om deep sky-objecten te bekijken. Maar we kunnen deze maand wel weer lichtende nachtwolken verwachten en ons bezighouden met daglichtastronomie oftewel het bestuderen van de Zon.
Algemeen wordt aangenomen dat het warme weer in juni wordt veroorzaakt door het feit dat de Aarde zich dan het dichtste bij de Zon bevindt maar dit is niet juist. De baan van de aarde is geen perfecte cirkel maar een ellips. In 2024 varieert de afstand tussen 147.100.632,54 kilometer (0,983306994 AE) op 3 januari (dit noemen we het perihelium) tot 152.099.968,24 kilometer (1,016725489 AE) op 5 juli (dit noemen w ehet aphelium). De Aarde bevindt zich in januari dus het dichtste bij de Zon. De wintersolstice (voor waarnemer sop het noordelijk halfrond valt dit jaar op 21 december 2024. De zomersolstice valt dit jaar op 21 juni en dan zijn we dus verder van de Zon met 6 juli als verste punt.
De oorzaak van de seizoenen, met warme zomers en koude winters, wordt volledig veroorzaakt door de helling van de rotatie-as van de Aarde ten opzichte van het vlak van de baan van de Aarde om de Zon. Hierdoor is het noordelijk halfrond in juni en juli het meest richting Zon gekeerd en is dit zo in november en december voor het zuidelijk halfrond. Tijdens de equinoxen (20 maart en 22 september 2024) is de aardas dusdanig gericht ten opzichte van de Zon dat dag en nacht ongeveer gelijk zijn en beide halfronden evenveel zonlicht ontvangen.
Het lijkt wel alsof het de gehele nacht schemert. Maar het is wel de tijd van het jaar om lichtende nachtwolken te kunnen zien. Dit zijn zeer opvallende wolken die meestal in het midden van de nacht zichtbaar zijn richting noorden. In dit artikel meer over lichtende nachtwolken.
Kaart van de actuele sterrenhemel
De positie van de kaart is voor Geleen, de huidige thuisbasis van Kuuke, maar de kaart is ook goed bruikbaar voor andere delen van Nederland.
Gebruik:
- Klik op de datum/tijd om deze te veranderen
- Klik op de coördinaten om een andere locatie te kiezen
- Klik en sleep op de kaart om een ander deel van de sterrenhemel te bekijken
- Klik op de kaart en druk dan op ? op je toetsenbord om een lijst te krijgen met alle commando’s die je m.b.v. het toetsenbord kan uitvoeren
Waarnemen
De Maan in juni 2024
| Maanfase | Datum | Tijd | Afstand tot de Aarde (km) |
|---|---|---|---|
| Perigeum | 2 juni 2024 | 09:16 | 368.102 |
| Nieuwe Maan | 6 juni 2024 | 14:38 | 376.369 |
| Eerste Kwartier | 14 juni 2024 | 07:18 | 404.000 |
| Apogeum | 14 juni 2024 | 15:35 | 404.077 |
| Volle Maan | 22 juni 2024 | 03:08 | 380.042 |
| Perigeum | 27 juni 2024 | 13:30 | 369.286 |
| Laatste Kwartier | 28 juni 2024 | 23:53 | 369.872 |
Zie ook Kuuke’s Maan kalender
| Dag | Tijd | En dan gebeurt er dit … |
| 1 | 04:54 | Neptunus 0,0° ten noorden van de Maan |
| 2 | 09:16 | Maan in het perigeum op 368.102 km van de Aarde |
| 3 | 01:37 | Mars 2,4° ten zuiden van de Maan |
| 4 | 12:00 | Jupiter 0,1° ten noorden van Mercurius |
| 5 | 02:37 | Uranus 3,7° ten zuiden van de Maan |
| 5 | 16:25 | Jupiter 4,7° ten zuiden van de Maan |
| 5 | 20:28 | Mercurius 4,7° ten zuiden van de Maan |
| 6 | 06:21 | Aldebaran 9,9° ten zuiden van de Maan |
| 6 | 14:38 | Nieuwe Maan |
| 9 | 10:00 | Pollux 1,7° ten noorden van de Maan |
| 12 | 05:41 | Reguus 3,3° ten zuiden van de Maan |
| 14 | 07:18 | Eerste Kwartier |
| 14 | 15:25 | De Maan in zijn apogeum op 404.077 kilometer van de Aarde |
| 16 | 20:11 | Spica 1,2° ten noorden van de Maan |
| 20 | 13:11 | Antares 0,3° ten zuiden van de Maan |
| 22 | 03:08 | Volle Maan |
| 27 | 13:30 | Maan in zijn perigeum op 369.286 kilometer van de Aarde |
| 27 | 17:00 | Saturnus 0,1° ten zuiden van de Maan. In delen van het oosten van Australië is er een bedekking zichtbaar |
| 28 | 10:56 | Neptunus 0,3° ten zuiden van de Maan |
| 28 | 23:53 | Laatste Kwartier |
Tijden zijn gebaseerd op de dichtste nadering tussen de twee hemellichamen. Bekijk samenstanden later op de avond als het donker is. Planeten zijn niet altijd waarneembaar vanuit Nederland.
De Aardbeienmaan
Juni is bekend om zijn aardbeien en dat komt terug in de naam van de Volle Maan van deze maand (4 juni). Deze naam werd aan beide zijden van de oceaan gebruikt. De Choctaw stam uit het zuidoosten van de Verenigde Staten had verschillende namen voor de Volle Manen die begin of eind juni plaatsvonden. Begin juni was het de “Maan van de Perziken” en eind juni was het de “Maan van de Kraanvogel”. Andere namen voor de Volle Maan van juni zijn “Hete Maan” en “Rozen Maan” en in Europa de “Mede Maan” (Mede wordt gemaakt door honing met water te laten vergisten).
Zichtbaarheid van het International Space Station
De volgende link geeft je een tabel voor de zichtbaarheid van het International Space Station (externe link, opent in nieuw venster, NASA-website) voor de komende dagen. De gegeven tijden gelden strikt genomen voor Maastricht.
De planeten in juni 2024
Mercurius
Mercurius beweegt van de ochtendhemel naar de avondhemel en heeft een helderheid van magnitude -1,2. Op 5 juni is de planeet 4,7° ten noorden van de Maan, dit is één dag voor Nieuwe Maan. Dit is allemaal niet zichtbaar voor ons. Op 14 juni is Mercurius in bovenconjunctie met de Zon.
Venus
Venus bevindt zich, van ons uit gezien, erg dicht bij de Zon en is deze maand niet zichtbaar. De planeet bevindt zich in het sterrenbeeld Gemini-Tweelingen.
Mars
Mars beweegt zich van het sterrenbeeld Pisces – Vissen naar Aries – Ram. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 1,0. De rode planeet komt vanaf halverwege de maand ongeveer 3 uur voor de Zon op.
Jupiter
Jupiter bevindt zich in het sterrenbeeld Taurus – Stier. Op 5 juni bevindt de planeet zich 4,7° ten zuiden van de Maan. Jupiter heeft een visuele helderheid van magnitude -2,0. Aan het einde van de maand is de planeet weer zichtbaar aan de ochtendhemel, de planeet komt dan omstreeks 4 uur boven de horizon.
Saturnus
Saturnus beweegt zich langzaam oostwaarts in het sterrenbeeld Aquarius – Waterman. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 1,1. De palneet komt omstreeks 1 uur boven de horizon en is dus het tweede gedeelte van de nacht laag boven de horizon te vinden.
Uranus
Uranus bevindt zich ook in het sterrenbeeld Taurus – Stier en heeft een visuele helderheid van magnitude 5,8. Uranus komt pas na middernacht op en is dan zichtbaar laag boven de horizon
Neptunus
Neptunus bevindt zich nog steeds in het sterrenbeeld Pisces – Vissen en heeft een visuele helderheid van magnitude 7,9. De planeet wordt geleidelijk aan beter zichtbaar aan de ochtendhemel.
Meteoren
Eind juni zijn de juni-Boötiden actief. dit is een kleine meteorenzwerm die sporadisch uitbarstingen vertoonde. zo waren er in 1998 en 2004 uurgemiddelden zichtbaar van 100 respectievelijk 50 meteoren. De laatste jaren zijn er geen oplevingen meer geweest.
De sterrenhemel in juni 2024
De sterrenhemel boven de noordelijke horizon
Laag boven de noordelijke horizon zien we het sterrenbeeld Perseus. In het noordwesten is de heldere ster Capella van het sterrenbeeld Voerman – Auriga nog zichtbaar. Rechtsonder de Poolster zien we het w-vormige sterrenbeeld Cassiopeia. Het sterrenbeeld Kleine Beer – Ursa Minor strekt zich vanaf de Poolster omhoog. Het sterrenbeeld Draak – Draco kronkelt om de Kleine Beer heen.
De sterrenhemel boven de oostelijke horizon
In het oosten kunnen we het grote asterisme de Zomerdriehoek zien. Dit asterisme bestaat uit de drie heldere sterren Wega van het sterrenbeeld Lier – Lyra, Altaïr van het sterrenbeeld Arend – Aquila en Deneb van het sterrenbeeld Zwaan – Cygnus. In de buurt van Altaïr bevindt zich het kleine maar opvallende sterrenbeeldje Dolfijn – Delphinus en ook Pijl – Sagitta bevindt zich in deze omgeving. Boven Wega bevindt zich de kop van de Draak – Draco die goed herkenbaar is aan zijn twee heldere sterren die de ogen van de draak vormen.
De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon
Laag in het zuidoosten kunnen we Antares zien, dit is de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen dat in Nederland maar voor een klein deel boven de horizon uitkomt. Antares is te herkennen aan zijn oranjerode kleur. Linksboven Antares bevindt zich het sterrenbeeld Slangendrager – Ophiuchus dat geen heldere sterren kent en alleen goed is te herkennen tijdens een donkere maanloze nacht. In het zuidwesten kunnen we Spica en het sterrenbeeld Maagd – Virgo zien en ook de oranjerode ster Arcturus en het sterrenbeeld Ossenhoeder – Boötes.
De sterrenhemel boven de westelijke horizon
Boven de westelijke horizon staat het sterrenbeeld Kreeft – Cancer. Dit sterrenbeeld bevat geen heldere sterren en kan het beste worden opgezocht tijdens een donkere maanloze nacht. Ook het sterrenbeeld Leeuw – Leo kunnen we nog boven de westelijke horizon waarnemen. In het noordwesten verdwijnt het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini in de loop van de avond onder de horizon. Hoger aan de hemel het sterrenbeeld Grote Beer – Ursa Major.
De sterrenhemel boven je hoofd
Boven je hoofd is het deze maand dringen met de sterrenbeelden Draak – Draco, Hercules, Ossenhoeder – Boötes en Grote Beer – Ursa Major.
