Gliese 229B is eigenlijk een compact paar bruine dwergen
Gliese 229B was de eerste bekende bruine dwerg, ontdekt in 1995. In nieuw onderzoek observeerden astronomen Gliese 229B met de GRAVITY-interferometer en, afzonderlijk, de CRIRES+-spectrograaf op de Very Large Telescope van de ESO. Beide sets waarnemingen losten Gliese 229B onafhankelijk op in 2 componenten, Gliese 229Ba en Gliese229Bb. Ze draaien met een periode van 12,1 dagen om elkaar heen met een halve lange as van 0,042 Astronomische Eenheden en ze hebben massa’s van respectievelijk 38,1 en 34,4 Jupitermassa.
Gliese 229B werd in 1995 gevonden maar was te zwak om er de massa van te bepalen.
Terwijl astronomen de massa hadden bepaald op ongeveer 70 Jupitermassa zou een bruine dwerg met die massa helderder moeten schijnen dan wat telescopen hadden waargenomen.
Wetenschappers vermoedden dat Gliese 229B tweelingen zouden kunnen zijn maar om 30 jaar lang onopgemerkt te blijven voor astronomen zouden de twee bruine dwergen heel dicht bij elkaar moeten staan.
In het nieuwe onderzoek ontdekten de astronomen dat Gliese 229B in feite een paar hechte bruine dwergen is die ongeveer 38 en 34 keer de massa van Jupiter hebben en die elke 12 dagen om elkaar heen draaien.
De waargenomen helderheidsniveaus van het paar komen overeen met wat verwacht wordt voor twee kleine, zwakke bruine dwergen in die massabereik.
De ontdekking dat Gliese 229B een dubbelster is, lost niet alleen de recente spanning op die is waargenomen tussen zijn massa en lichtsterke, maar verdiept ook aanzienlijk het begrip van bruine dwergen, die zich op de grens tussen sterren en reuzenplaneten bevinden.
Om Gliese 229B in twee objecten te onderscheiden, gebruikten de astronomen twee verschillende instrumenten, beide gekoppeld aan de Very Large Telescope van de ESO.
Ze gebruikten het GRAVITY-instrument, een interferometer die licht van vier verschillend telescopen combineert, om het object ruimtelijk in tweeën te onderscheiden, en ze gebruikten het CRIRES+-instrument om verschillende spectrale kenmerken van de twee objecten te detecteren.
De waarnemingen toonden aan dat het duo van bruine dwergen, nu Gliese 229Ba en Gliese 229Bb genoemd, elke 12,1 dagen om elkaar heen draaien op een afstand die slechts 16 keer groter is dan de afstand tussen de Aarde aan de Maan.
Samen draait het paar eens in de 250 jaar om de rode dwerg Gliese 229A.
De twee bruine dwergen hebben een werkelijkheid een kleinere straal dan Jupiter. Ze zouden er aan onze nachtelijke hemel nogal vreemd uitzien als we zoiets in ons eigen zonnestelsel zouden hebben.
Volgend de astronomen is dit de meest opwindende en fascinerende ontdekking in de substellaire astrofysica in decennia.
De ontdekking is beschreven in een artikel dat in het tijdschrift Nature is gepubliceerd.
Artikel: J.W. Xuan et al. The cool brown dwarf Gliese 229B is a close binary. Nature, published online October 16, 2024; doi: 10.1038/s41586-024-08064-x
Eerste publicatie: 18 oktober 2024
Bron: ESO/sci-news
