New Horizons kan de ware duisternis van het heelal meten
Hoe donker is de nachtelijke hemel?
Als je tijdens een maanloze nacht naar buiten stapt en omhoog kijkt ziet het er waarschijnlijk helemaal niet zo donker uit. Straatlantaarns of nabijgelegen verandalampen vullen de lucht met achtergrondgloed, vooral als het blauwachtig witte LED’s zijn. Lichtvervuiling in je buurt is waarschijnlijk net zo erg dat je maar een paar heldere sterren kan zien. Zelfs in enigszins landelijke gebieden is onze lucht zo helder dat de Melkweg niet echt zichtbaar is. In Europa en Noord-Amerika heeft slechts ongeveer een kwart van de kinderen de Melkweg gezien.
Om weg te komen van alle lichtvervuiling moet je naar een vrij afgelegen uithoek van de wereld reizen. Een van de meest afgelegen is de Andeswoestijn in Chili. Als je de kans hebt om een van de belangrijkste sterrenwachten daar te bezoeken, kun je een glimp opvangen van de donkerste luchten ter wereld. Op een maanloze nacht met de Melkweg boven je hoofd kun je een enorme zee van sterren en schaduwsterrenbeelden zien langs de veelkleurige gloed van het galactische centrum. Daar is de lucht zo donker dat de Melkweg een vage schaduw werpt die je kunt zien als je ogen volledig aan de donkerte zijn gewend.
Maar zelfs dat is geen echt donkere lucht. Onze atmosfeer straalt en zwakke gloed uit, zelfs in de donkerste nacht. Die gloed wordt veroorzaakt door ultraviolet zonlicht en kosmische straling die de bovenste atmosfeer van de Aarde ioniseren. Deze luchtgloed is niet merkbaar als we direct boven ons hoofd kijken maar het is er en het beperkt het zicht van telescopen op Aarde. zelfs onze beste sterrenwachten hebben te maken met lichtvervuiling.
Dus lanceren we telescopen de ruimte in. Buiten onze atmosfeer krijgen de Hubble en Webb-telescopen zeker een zuiver beeld van de hemel. Hoe wonderlijk hun beelden ook zijn, ze leggen de echt donkere lucht niet vast. Zonnegloed is nog steeds een probleem. Ons zonnestelsel is gevuld met diffuus stof en elk deeltje verstrooid licht terug naar onze wereld. Op Aarde kunnen we deze met stof verstrooide gloed zien als het zodiakale licht. Het is zwak voor onze ogen maar zelfs zichtbaar in de ruimte. De nacht van de interplanetaire ruimte is donker, maar nog steeds niet donker genoeg.
Om een echt beeld van de donkere hemel te krijgen zouden we voorbij het stof moeten reizen, naar de verste rand van het zonnestelsel. Ver voorbij de baan van Pluto. Voyager 1 en 2 hebben zo ver gereisd, net als Pioneer 10 en 11. We hebben al lang geen contact meer met de Pioneers, en hoewel we nog steeds met de Voyagers communiceren, kunnen ze geen bruikbare beelden naar ons verzenden. Maar er is een verre ruimtesonde die dat wel kan.
New Horizons vloog in 2015 voorbij Pluto en vervolgens langs het Kuipergordelobject Arrokoth. Het is nu twee keer zo ver van de Zon verwijderd en de camera’s kunnen nog steeds gegevens verzamelen. Onlangs probeerde het New Horizons-team de fragiele duisternis van het heelal vast te leggen. Ze richtten New Horizons op een stukje hemel ver weg van de Melkweg, weg van de Zon en weg van heldere sterren. Vervolgens meten ze hoeveel licht da camera heeft vastgelegd.
Toen ze die hoeveelheid licht vergeleken met de hoeveelheid licht die werd vastgelegd door Hubble’s beeld van de donkere hemel, ontdekten ze dat het donkerder was met een verwachte hoeveelheid, maar dat er nog steeds een zwakke gloed is die astronomen niet kunnen verklaren. Als je het achtergrondlicht berekent dat je zou verwachten van verre sterrenstelsels helemaal terug naar de Oerknal, mat New Horizons ongeveer twee keer zoveel. Dus het team is van plan om de komende maand 15 andere donkere locaties te observeren, in de hoop het naakte donker van het heelal te zien, of om deze mysterieuze achtergrondgloed te verifiëren.
En misschien zullen we door de donkerste luchten het licht zien.
Eerste publicatie: 18 augustus 2023
Bron: UniverseToday
