Zonnestelsel Nieuws

Wetenschappers ontdekken nieuwe organische moleculen die van Enceladus afkomen

Enceladus - geisers
Enorme geisers op Enceladus die waterijs de ruimte in spuiten. Opname gemaakt door de Cassini ruimtesonde. Credit: NASA/JPL/Space Science Institute

Wetenschappers hebben in ijskorrels die door de Saturnusmaan Enceladus worden uitgestoten stikstof- en zuurstofhoudende organische moleculen gevonden. Dit wordt beschreven in een nieuwe studie.

De gasreuzen Jupiter en Saturnus worden door enkele manen vergezeld die meer op een planeet lijken. Een van die manen is Enceladus, een maan van Saturnus. Men vermoedt dat deze ijzige maan onder zijn dikke korst een diepe ondergrondse oceaan heeft. Het vinden van organische moleculen op Enceladus is dus wel spannend want water plus energie plus organische moleculen kunnen de ingrediënten zijn voor leven.

Enceladus heeft dit materiaal in de vorm van geisers uitgestoten vanuit scheuren in de korst rond de zuidpool. De geisers bevatten een mengsel van materiaal van de rotsachtige kern en de ondergrondse oceaan van de maan. In 2004 en 2008 vloog de Cassini ruimtesonde van de NASAdoor de pluimen heen en verzamelde gegevens over het materiaal. Dit werd gedaan met behulp van de Ion and Neutral Mass Spectrometer (INMS) en de Cosmic Dust Analyzer (CDA). Voor hun onderzoek doeken de onderzoekers uit Duitsland en de Verenigde Staten dieper in de datasets van de CDA en ze vonden daar nieuwe organische verbindingen in. Hun bevindingen werden onlangs gepubliceerd in “the Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”.

Amines

Onder de gevonden molecule bevinden zich amines, dit zijn stikstof- en zuurstofhoudende organische moleculen die ook op Aarde voorkomen en die omgezet kunnen worden in aminozuren. Ter herinnering: “organisch” betekent in deze context slechts “koolstofhoudend” alhoewel dergelijke verbindingen gebruikt kunnen worden voor het maken van meer complexe moleculen die in leven op Aarde voorkomen.

Voor wetenschappers zijn organische verbindingen opwindend. Wetenschappers stellen dat leven op Aarde diep in de oceanen is ontstaan. Daar komt geen zonlicht maar er is wel vulkanische warmte. Een dergelijk proces zou ook kunnen voorkomen diep in e oceanen van ijsmanen zoals Enceladus of de Jupitermaan Europa.

Wetenschappers hebben al eerder  gemeld dat ze grote organische moleculen in de datasets van de Cassini hebben gevonden. Het nu gepubliceerde artikel presenteert een nieuw soort molecuul dat interessant is voor de zoektocht op leven.

Cassini

De Cassini ruimtesonde is inmiddels in de atmosfeer van Saturnus ten onder gegaan maar de wetenschap kan nog wel even vooruit met het analyseren van alle gegevens. Helaas zullen de gegevens die de Cassini heeft verzameld niet de aanwezigheid van leven aantonen. Daarvoor zal een nieuwe missie moeten worden uitgevoerd. NASA werkt momenteel aan de ontwikkeling van een missie die door de geisers van Enceladus moet gaan vliegen maar ook die missie zal vermoedelijk geen bewijs voor het voorkomen van leven kunnen opleveren.

Hoe dan ook, voor wetenschappers is het een interessante tijd om naar buitenaards leven te zoeken maar misschien moeten we wel verder weg, buiten ons zonnestelsel gaan zoeken om het te vinden.

Eerste publicatie: 3 oktober 2019