1,6% kans dat we in 2032 door een asteroïde worden geraakt
Een asteroïde heeft een kans van 1,6% om in 2032 op de Aarde in te slaan. In dit artikel kijken we wat dat betekent.
We maken een duik in waarschijnlijkheden, asteroïde-inslagmodellering en wat voor soort schade een asteroïde van ongeveer 55 meter doorsnede kan veroorzaken.
Kansen zijn een grappig iets. 1 op 100 klinkt bijvoorbeeld als een gok, totdat je erachter komt dat het de kans is dat een asteroïde de Aarde zal raken. In een verrassende, maar niet definitieve, wending van de gebeurtenissen ontdekten vroege waarschuwingssystemen afgelopen week dat een asteroïde die in 2032 langs de Aarde zal scheren, een kans van 1 op 63 heeft om op onze planeet te botsen. Dit is wat je moet weten over de asteroïde, de mogelijke gevolgen ervan en waarom er geen reden is tot paniek. In ieder geval nog niet.
Wat we over asteroïde 2024 YR4 weten
Het Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS) van de NASA in Chili zag de asteroïde voor het eerst op 27 december 2024. ATLAS meldde de asteroïde onmiddellijk aan het Minor Planet Center, een instituut voor de positiemetingen van kleine objecten zoals asteroïden en kometen.
De asteroïde is tussen de 40 en 90 meter groot, gebaseerd op schattingen van het gereflecteerde licht. Hij beweegt zich momenteel met een snelheid van 13,26 kilometer per seconde van de Aarde.
Volgens het Center for Near-Earth Object Studies van de NASA zou 2024 YR4 zes keer op Aarde kunnen inslaan tussen 2032 en 2071, maar de grootste waarschijnlijkheid is op 22 december 2032. De waarschijnlijkheid dat 2024 YR4 de Aarde raakt, neemt af met elke volgende passage.
Het object beweegt zich van de Zon af en wordt daarom zwakker en zwakker. Het vereist steeds grotere telescopen om de asteroïde te detecteren en astronomen denken ze dat de asteroïde in april te zwak zal zijn om met de grootste telescopen waar te nemen.
Volgens een onlangs vrijgegeven verklaring van het International Asteroid Warning Network strekt de inslagzonde voor de asteroïde zich uit voer de oostelijke Stille Oceaan, noordelijk Zuid-Amerika, de Atlantische Oceaan, Afrika, de Arabische Zee en Zuid-Azië.
Gevaarlijke asteroïden zoals 2024 YR4 zijn verontrustend algemeen
Asteroïden zijn potentieel gevaarlijk volgens de normen van NASA als ze tussen de 30 en 50 meter in diameter zijn en hun baan om de Zon ze binnen 8 miljoen kilometer van onze eigen baan brengt. Maar potentieel gevaarlijke asteroïden (PHA) botsen zelden met de Aarde. Afhankelijk van hun grootte en invalshoek kunnen asteroïden felle vuurballen veroorzaken die exploderen en in de atmosfeer uiteenvallen (bolides genaamd, die ramen kunnen verbrijzelen) tot gigantische impactgebeurtenissen die het meeste leven op Aarde doden.
Materiaal uit de ruimte valt elke dag op de Aarde. In de loop van een jaar landt er ongeveer 5200 ton aan ruimtestof op de planeet. Maar het is onmerkbaar vanwege de grootte. De grootte van een asteroïde is een belangrijke reden voor de hoeveelheid schade die het bij de impact veroorzaakt, en op dit moment hebben wetenschappers niet genoeg gegevens om de exacte massa van 2004 YR4 te weten
Veel systemen monitoren NEO’s en ze spelen allemaal een rol bij het meten van het risico dat elk object vormt om de atmosfeer van de Aarde binnen te dringen en in te slaan. De Catalina Sky Survey en het Lincoln Near-Earth Asteroid Research (LINEAR)-programma zijn gewijd aan de studie van NEO’s (Near Earth Objects), waaronder gevaarlijke asteroïden, maar andere telescopen en observatoria spelen ook ene belangrijke rol bij het spotten van de objecten. In 2023 vond een nieuwe algoritmische toolset die zal worden ingezet in het 10-jarig onderzoek van ruimte en tijd van het Vera Rubin Observatory zijn eerste PHA (Potential Hazardous Asteroid), wat een veelbelovende nieuwe manier laat zien om de zorgwekkende objecten te bewaken.
Hoe de kans op een asteroïde-inslag wordt berekend
De Sentry Impact Risk Table van de NASA wordt door CNEOS beheerd. De Sentry tabel is een geautomatiseerd monitoringssysteem dat constant de impactkansen van aardscheerders over een periode van de komende 100 jaar opnieuw berekent.
2024 YR4 staat momentele met een aanzienlijke marge bovenaan die lijst van mogelijke onruststokers. De cumulatieve impactwaarschijnlijkheid is momenteel 1 op 83, of een kans van 1,58% op een inslag (wat, benadrukt moet worden, een kans van 98,4% betekent dat de asteroïde de Aarde mist). Op de tweede plaats in de Sentry’s tabel staat 29075 (1950 DA), waarvan de kans veel kleiner is dat het object de Aarde raakt (de kans is 1 op 2600), en een dergelijke impact wordt pas verwacht in 2880.
Lucas Janson, statisticus aan de Harvard University, wijst erop dat het trekken van schoppenaas (of welke kaart dan ook) uit een kaartspel een kans van 1 op 52 is, of 1,92%. Met andere woorden, de kans dat je een schoppenaas uit een kaartspel trekt is groter dan de kans dat 2024 YR4 de Aarde raakt. Janson biedt een andere waarschijnlijkheid die zelfs dicht in de buurt komt van de impactkans van 1,6% van 2024 YR4: er is een kans van 1,56% dat je zes keer achter elkaar een munt opgooit en dat deze elke keer op kop valt. De kans dat 2024 YR4 in 2032 op Aarde zal neerkomen, is ongeveer even groot. Afhankelijk van hoe je het bekijkt, is de kans dat zo’n gebeurtenis zich voordoet óf heel klein óf juist heel groot dat je je er helemaal rustig bij voelt.
De waarschijnlijkheid van een asteroïde-inslag kent twee hoofdschalen
De CNEOS Sentry-tabel sorteert asteroïden automatisch op hun cumulatieve gevarenclassificatie met behulp van de Palermo Technical Impact Hazard Scale. Deze schaal is ontwikkeld door NEO-specialisten en vergelijkt de waarschijnlijkheid van een potentiële inslag met het gemiddelde risico dat objecten van dezelfde grootte of groter vormen tot de voorspelde inslagdatum. Met andere woorden, de Palermo-schaal vertelt wetenschappers wat het grootste probleem op de tabel is op een bepaald moment, door de dreiging van een bepaalde asteroïde te vergelijken met het gevaar dat andere ruimterotsen zoals deze vormen.
De Palermo-schaal moet niet verward worden met de Torino Impact Hazard Scale, een andere manier om het gevaar van asteroïden te meten. De Torino-schaal lijkt meer op de Moment Magnitude Scale voor aardbevingen of de Saffir-Simpson Scale voor orkanen, systemen die je wellicht kent; de Torino-schaal is een kleurgecodeerde schaal van 0 tot 10 (wit tot rood) die de ernst van een asteroïdedreiging aangeeft.
2024 YR4 is een 3 op de Torino-schaal, wat betekent dat de nauwe ontmoeting met de asteroïde “de aandacht van astronomen verdient”, aldus CNEOS. Asteroïden van niveau 3 hebben een “kans van 1% of meer op een botsing die kan leiden tot lokale vernietiging”, merkt CNEOS op, maar “hoogstwaarschijnlijk zullen nieuwe telescopische waarnemingen leiden tot een hertoewijzing aan niveau 0.” Om in de bedreigende of oranje zone van de Torino-schaal te komen, zou 2024 YR4 de status van niveau 5 moeten bereiken.
Als je dat niet allemaal hebt gevolgd, wees dan niet ontmoedigd. “Torino is te simplistisch om mensen tevreden te stellen, Maar Palermo is te ingewikkeld om gemakkelijk met een groot deel van het publiek te communiceren”, zei professor Bruce Betts, hoofdwetenschapper bij de Planetary Defense.
Betts voegde toe dat de kans op een impact de neiging heeft om langzaam toe te nemen voordat ze naar nul daalt, omdat de onzekerheid in het pad van de asteroïde afneemt. Als de onzekerheid in het pad afneemt, maar de Aarde in dat smallere bereik van potentiële trajecten blijft, stijgt de kans op een impact. Vervolgens, naarmate vervolgwaarnemingen de mogelijke paden verder verkleinen, valt de Aarde (idealiter en historisch gezien) uit het impactpad, waardoor de kans op een impact naar nul daalt. In feite begon 2024 YR4 afgelopen week met een kans van 1 op 83 op een impact, die halverwege de weke steeg naar 1 op 71. Nu heeft CNEOS’ Sentry dat cijfer bijgewerkt naar 1op 63. Maar dit is normaal bij het verfijnen van het potentiële pad van de asteroïde en de daaropvolgende waarnemingen en modellen zullen van cruciaal belang zijn om te bepalen of de aarde in het baanpad van de asteroïde blijft of niet.
Een inslag van 2024 YR4 zou heel erg zijn maar niet catastrofaal
2024 YR4 is een grote asteroïde (hoewel zijn massabereik veel ruimte biedt), maar een inslag op de Aarde zou geen wereldwijde catastrofe veroorzaken die vergelijkbaar is met die veroorzaakt door de 10 kilometer grote meteoor die 66 miljoen jaar gleden op de planeet insloeg en een einde maakte aan het tijdperk van de dinosauriërs. Een inslag zou ongeveer 8 megaton energie produceren, vergelijkbaar met de explosie in Toengoeska in 1908, aldus NASA. Maar dat is als de asteroïde aan de kleinere kant van zijn massabereik is – als hij ongeveer twee keer zo groot is, zou hij bijna 300 megaton energie kunnen uitstoten en catastrofale schade over een groot gebied kunnen veroorzaken.
CNEOS onderhoudt ook een handige bron van hypothetische inslagscenario’s die aangeven hoe wetenschappers kunnen reageren op asteroïdebedreigingen van verschillende groottes, snelheden, banen en verschillende hoeveelheden waarschuwingen. Deze CNEOS-scenario’s, die jaarlijks worden afgespeeld tijdens de IAA Planetary Defense Conference, zijn belangrijke tests voor een noodparaatheid van de mensheid in het geval van een naderende asteroïde-inslag.
Er zijn andere potentieel gevaarlijke asteroïden aan de horizon
Hoewel 2024 YR4 plotseling op de radars van astronomen opdook als een mogelijke bedreiging staan er nog andere asteroïden op de lijst. Op 13 april 2029, een vrijdag, zal de asteroïde 99942 Apophis op de ongemakkelijke afstand van 32.000 kilometer langs de Aarde scheren. Apophis werd in 2004 ontdekt en is met een grootte van 335 meter veel groter dan 2024 YR4. Het is de enige asteroïde met een hogere beoordeling op de Torino-schaal dan 2024 YR4, die (tijdelijk) eind 2004 een klasse 4-beoordeling kreeg.
Er was aanvankelijk bezorgdheid dat Apophis in 2068 de aarde zou kunnen raken maar berekeningen in 2021 door de NASA gaven aan dat de asteroïde ten minste een eeuw lang geen bedreiging vormt. Nu is de beoordeling van Apophis op de Torino-schaal een 0. De verandering is een herinnering dat meer waarnemingen van asteroïden met onzekere banen van cruciaal belang zijn om hun exacte banen te bepalen – een verschil tussen een normale dag op Aarde en een rampzalige.
Gelukkig zal 2024 YR4 op 17 december 2028 veilig langs de Aarde passeren waardoor wetenschappers de kans krijgen om hem gedetailleerder waar te nemen. Deze scheervlucht zou kunnen helpen bij het verfijnen van schattingen van zijn massa, dichtheid fysische kenmerken, baan en andere belangrijke factoren.
Wetenschappers werken onvermoeibaar om bedreigingen vanuit de ruimte te verzachten en te neutraliseren
Kort nadat de Apophis-kansen opnieuw aren berekend en onderzoekers van objecten in de buurt van de Aarde opgelucht ademhaalden, voerden NASA-wetenschappers een van de meest ambitieuze missies tot nu toe in de ruimtevaart uit. Het was de Double Asteroid Redirection Test, of DART, en het was het moment waarop NASA-wetenschappers bewezen dat de mensheid de baan van een asteroïde kon veranderen. Met andere woorden, het leven op Aarde is misschien niet langer hulpeloos tegen mogelijke vernietiging vanuit de ruimte, aangezien we op het punt staan om asteroïden van hun koers af te brengen.
Volgens professor Betts is dit de enige grootschalige natuurramp die we daadwerkelijk kunnen voorkomen. Het eerste dat je moet doen is precies wat er met deze ontdekking is gebeurd: je moet ze vinden.
De komende maanden coördineert ESA waarnemingen van de asteroïde met krachtigere telescopen, waaronder de Very Large Telescope van de ESO. Betts merkte op dat nu onderzoekers 2024 YR hebben geïdentificeerd, historische gegevens over het object kunnen helpen om zijn baan te verfijnen.
Infraroodwaarnemingen vanuit de ruimte zouden ideaal zijn voor het waarnemen van de asteroïde maar het is moeilijk te rechtvaardigen om de waardevolle waarneemtijd van de Webb Space Telescope op de rots te gebruiken wanneer wetenschappers nog in de beginfase van het verzamelen van gegevens zitten en de kans op een impact relatief laag blijft.
Astonomen maken zich geen zorgen want de kans dat de asteroïde de Aarde mist is 99% maar ze moeten er wel aandacht aanbesteden want ook al is 1% heel klein, de asteroïde is van een omvang dat hij ernstige schade kan veroorzaken.
Eerste publicatie: 9 februari 2025
Bron: Gizmodo. Earthksky, space.com & anderen
