Rusland lanceert met succes Luna-25 naar de Maan

Rusland heeft vandaag zijn maanverkenningsprogramma nieuw leven ingeblazen en een lander naar onze naaste buur in de ruimte gestuurd.

De Luna-25 steeg vandaag om 01:10 uur Nederlandse tijd op vanaf de lanceerbasis Vostochny Kosmodroom in de verre oostelijke Amoerregio. De lancering werd uitgevoerd met een Sojoez-2.1b-raket. De lancering ging verder waar de voormalige Sovjet-Unie in 1976 ophield toen Luna-24 met succes ongeveer 170 gram maanmonsters naar de Aarde bracht.

Maar dat was toen. Luna-25 is de eerste in eigen land geproduceerde maansonde in de moderne Russische geschiedenis.

Als alles volgens plan verloopt zal Luna-25 de komende vijf dagen naar de Maan reizen en vervolgens nog vijf tot zeven dagen rond onze natuurlijke satelliet draaien. De ruimtesonde zal dan neerstrijken in het zuidpoolgebied van de Maan, in de buurt van de Boguslawsky-kater (Er zijn twee back-up landingsplaatsen voorzien: ten zuidwesten van de Manzini krater en ten zuiden van de Pentland A krater).

Eenmaal veilig en wel beneden zal Luna-25 minstens één aards jaar op het maanoppervlak werken.

Een lange weg naar het lanceerplatform

Het duurde langer dan verwacht voordat Luna-25 van de grond kwam; de lancering werd bijna twee jaar uitgesteld.

Een groot probleem met het vertragen van het aftellen werd aangewakkerd door de Russische invasie in Oekraïne die in februari 2022 begon. De ESA was ingesteld om de Pilot D-navigatiecamera te leveren, speciaal gebouwd om Luna-25 te helpen een precisielanding op de Maan te maken. Vanwege de invasie annuleerde ESA echter de camerasamenwerking, samen met een aantal andere collaboratieve ruimteprojecten.

Maar Lunu-25 op weg naar de Maan krijgen bleef een prioriteit, een die werd benadrukt door de Russische president Poetin. Tijdens een bezoek in april 2022 aan de Vostochnoy Kosmodroom zei hij dat de sancties die de VS, de Europese Unie en anderen aan Rusland hebben opgelegd de natie er niet van zouden weerhouden om ruimteverkenning uit te voeren.

Lastig terrein

De belangrijkste doelstellingen van Luna-25 zijn het testen van technologie voor toekomstige zachte landingen op de Maan, het analyseren van maanstof en rotsen en het uitvoeren van ander wetenschappelijk onderzoek. Als de landing succesvol is zal de sonde de bovenste laag van het maanregoliet bestuderen, de ultradunne atmosfeer beoordelen en zoeken naar tekenen van waterijs in het zuidpoolgebied.

Qua landing is de 1,6 ton wegende Luna-25 fundamenteel anders dan zijn voorgangers. Eerdere Sovjet maanlanders landden in de equatoriale zone van de Maan. Deze nieuwe lander zal neerstrijken in het circumpolaire gebied van de Maan op een locatie met lastig terrein.

Luna-25 is ontworpen en getest door het Russische lucht- en ruimtevaartbedrijf NPO Lavochkin en bestaat uit twee hoofdonderdelen. Een daarvan is een landingsplatform uitgerust met een voortstuwingssysteem en landingsgestel, inclusief Doppler-snelheids- en bereikmeter. De andere is een drukloze instrumentcontainer geladen met wetenschappelijke apparatuur, radiatoren, elektronica, zonnepanelen, een radio-isotoop warmte- en krachtbron, antennes en televisiecamera’s.

Zitten waar niemand ooit heeft gezeten

Luna-25 heeft de volgende instrumenten aan boord, die samen ongeveer 30 kilogram wegen:

• Service televisiesysteem (STS-L)
• Lunar manipulator complex (LMK) met apparaat om bodemmonsters te nemen
• Neutronen- en gammadetector (ADRON-LR) om op afstand naar waterijs te zoeken
• Infrarood spectrometer (LIS-TV-RPM)
• Laser massaspectrometer (LAZMA-LR)
• Ionenenergie-massa analysator (ARIES-L)
• Stofmonitor (Pml)
• Eenheid voor de controle van wetenschappelijke informatie (BUNI)

Volgens Maxim Litvak, hoofdwetenschapper voor de missie van het Russische Space Research Institute (IKI) is Luna’s belangrijkste taak om te zitten waar nog nooit iemand heeft gezeten.

Nu mikt iedereen op de poolgebieden; dit gebied is intrigerend voor iedereen in de wetenschappelijke gemeenschap. Er zijn tekenen van ijs in de bodem van het landingsgebied van Luna-25; dit is te zien aan gegevens uit een baan om de Aarde. In de equatoriale gebieden waar eerder werd geland is dat niet het geval.

Inderdaad moet Luna-25 rond dezelfde tijd en in hetzelfde gebied landen als de Indiase Chandrayaan-3 sonde die op 14 juli werd gelanceerd en op 6 augustus ineen baan om de Maan kwam. En NASA is van plan om, middels het Artemis-programma, tegen het einde van de jaren ’20 een of meerdere bases in de buurt van de zuidpool van de Maan te vestigen

Toekomstige Russische maanmissies

Luna-25’s LMK is in staat om maanregoliet op te graven en rechtstreeks af te leveren aan een laser massaspectrometer (LAZMA-LR). Bovendien kan een infraroodspectrometer die op deze hardware is geïnstalleerd het materiaal inspecteren en het vooruitzicht op het winden van waterijs beoordelen.

Litvak benadrukte dat het Russische maanprogramma al toekomstige missies plant op basis van de ontwikkeling van het ontwerp van Luna-25. Luna-26, die in een baan om de Maan zal draaien, zal worden gevolgd door twee landingspogingen: Luna-27 zal een boorplatform naar de Maan brengen en Luna-28 is ontworpen om regoliet van de poolgebieden van de Maan naar de Aarde te brengen.

Deze missies zijn een opmaat voor Russische plannen om in samenwerking met China een volwaardig wetenschappelijk station op de Maan in te zetten.

Eerste publicatie: 11 augustus 2023
Bron: space.com/roscosmos