De sterrenhemel van augustus 2023
Deze maand komt de planeet Saturnus in oppositie met de Zon. Dit betekent dat de planeet dan de gehele nacht waarneembaar zal zijn. Ook kunnen we deze maand weer de jaarlijkse Perseïden verwachten en die verschijning is gunstiger dan vorig jaar.
Deze maand hebben we ook het jaarlijkse maximum van de Perseïden. Deze meteorenzwerm wordt jaarlijks omstreeks 16 juli actief en heeft dan zijn maximum in de nacht van 12 op 13 augustus. Er zijn dan, als de radiant tijdens het maximum in het zenit zou staan gemiddeld 100 meteoren per uur zichtbaar. Dit jaar valt het maximum na het Laatste Kwartier end at is relatief gunstig. De Perseïden zijn afkomstig van de komeet 109P/Swift-Tuttle (de Grote Komeet van 1862). De Perseïden zijn snel en de heldere zorgen voor nalichtende sporen. Ook komen zullen er regelmatig vuurballen zichtbaar zijn.
De positie van de kaart is voor Geleen, de huidige thuisbasis van Kuuke, maar de kaart is ook goed bruikbaar voor andere delen van Nederland.
Gebruik:
- Klik op de datum/tijd om deze te veranderen
- Klik op de coördinaten om een andere locatie te kiezen
- Klik en sleep op de kaart om een ander deel van de sterrenhemel te bekijken
- Klik op de kaart en druk dan op ? op je toetsenbord om een lijst te krijgen met alle commando’s die je m.b.v. het toetsenbord kan uitvoeren
Geschiedenis
- 18 augustus 1976 – de Sovjet-Russische maansonde Luna 24 landt in Mare Crisium op de Maan. Na het nemen van oppervlaktemonsters vertrok de sonde de volgende dag weer en retourneerde met maanmateriaal op 22 augustus 1976 op de Aarde.
Waarnemen
De Maan in augustus 2023
| Maanfase | Datum | Tijd | Afstand tot de Aarde (km) |
|---|---|---|---|
| Volle Maan (Supermaan) | 1 augustus 2023 | 20:33:26 | 363.815 |
| Laatste kwartier | 8 augustus 2023 | 12:29:56 | 380.360 |
| Nieuwe Maan | 16 augustus 2023 | 11:38:49 | 405.500 |
| Eerste Kwartier | 24 augustus 2023 | 11:58:21 | 381.006 |
| Volle Maan (Supermaan) | 31 augustus 2023 | 03:37:05 | 363.667 |
De Steurenmaan
De Alquinon-stammen in Noord-Amerika noemen de Volle Maan van Augustus de “steurenmaan”. Dit vanwege de vele exemplaren die ze vangen in de meren. De Cree van de Canadese Noordelijke Vlakten noemen deze Volle Maan “Maan als de jonge eenden beginnen te vliegen”. Veel andere namen verwijzen naar bessen die in deze tijd van het jaar rijp zijn om te plukken. Andere namen verwijzen naar graan dat rijp is zoals de Ponca van de Zuidelijke Vlakten die deze Volle Maan de “Graan is in de Zijden Maan” noemen. Voor de Haida uit Alaska is het de “Maan voor cederschors voor hoeden en manden”.
In het Oud Engels en de Anglo-Saksische kalender is deze Volle Maan ook wel bekend als de “Gerstmaan”, de “Fruitmaan” en de Graanmaan”.
De Maan deze maand*
- 3 augustus – Net na Volle Maan passeert deze op 2,5° ten zuiden van Saturnus. Dit vindt plaats in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius.
- 8 augustus – Laatste Kwartier – de Maan 3° ten noorden van Jupiter in het sterrenbeeld Ram – Aries.
- 9 augustus – de Maan 2,60 ten noorden van Uranus.
- 10 augustus – 9° ten noorden van Aldebaran in het sterrenbeeld Stier – Taurus.
- 13 augustus – de afnemende Maan bevindt zich 1,7° ten zuiden van Pollux in het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini.
- 15 augustus – de Maan 13,3° ten noorden van Venus in het sterrenbeeld Vissen – Pisces.
- 16 augustus – Nieuwe Maan 4,1° ten noorden van Regulus in het sterrenbeeld Leeuw – Leo.
- 18 augustus – de Maan 2,2° ten noorden van Mars.
- 21 augustus – de Maan 2,5° ten noorden van Spica in het sterrenbeeld Maagd – Virgo.
- 25 augustus – Eén dag na Nieuwe Maan 1,1° ten noorden van Antares in het sterrenbeeld Schorpioen – Scorpius.
- 30 augustus – Eén dag voor Volle Maan 2,5° ten zuiden van Saturnus in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius.
*Niet al deze samenstanden zijn vanuit Nederland zichtbaar.
Zie ook Kuuke’s Maan kalender
Zichtbaarheid van het International Space Station
De volgende link geeft je een tabel voor de zichtbaarheid van het International Space Station (externe link, opent in nieuw venster, NASA-website) voor de komende dagen. De gegeven tijden gelden strikt genomen voor Maastricht.
De planeten in augustus 2023
Mercurius
Mercurius is voor ons deze maand niet zichtbaar. Op 10 augustus bereikt de planeet zijn grootste oostelijke elongatie van 27,4° ten opzichte van de Zon. De planeet heeft dan een helderheid van magnitude 0,3.
Venus
Venus heeft aan het begin van de maand nog een helderheid van magnitude -4,3 maar die neemt gedurende de maand af naar -4,1 en wordt daarna weer helderder tot magnitude -4,6. De planeet beweegt voor ons gezien deze maand voorlangs de Zon en is dus niet zichtbaar. Vanwege zijn helderheid aan het einde van de maand is de planeet mogelijk weer zichtbaar in de ochtendschemering.
Mars
Mars heeft een visuele helderheid van magnitude -1,8 maar is voor ons deze maand niet te zien.
Jupiter
Jupiter bevindt zich in het sterrenbeeld Ram – Aries en heeft een visuele helderheid van magnitude -2,4 tot -2,6. De planeet komt tegen het einde van de schemering op en is dan de rest van de nacht nadrukkelijk aanwezig aan de sterrenhemel.
Saturnus
Saturnus komt op 27 augustus in oppositie met de Zon en is daarna de gehele nacht waarneembaar. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 0,4 en bevindt zich in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius.
Uranus
Uranus bevindt zich nog steeds in het sterrenbeeld Ram – Aries en heeft een visuele helderheid van magnitude 5,9. Uranus bevindt zich op minder dan 10° van Jupiter.
Neptunus
Neptunus kunnen we in het sterrenbeeld Vissen – Pisces vinden. De verre planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 7,8 en is de gehele nacht te vinden.
Meteoren
In augustus kunnen we een van de mooiste meteorenzwermen van het jaar zien. Het zijn de beroemde Perseïden die ook bij het grote publiek bekend zijn. Dit zal deels komen omdat ze zichtbaar zijn tijdens de warme zomernachten als veel mensen vakantie hebben. In sommige katholieke landen zijn de Perseïden ook bekend als de “Tranen van Laurentius”. Deze martelaar heeft op 10 augustus, als e Perseïden zichtbaar zijn, zijn sterfdag. Er wordt gezegd dat de meteoren de vonken van het vuur voorstellen waarop de martelaar is gestorven. De Perseïden kennen een lange activiteit die begint rond 17 juli en eindigt rond 24 augustus. Het maximum vindt plaats op 12 of 13 augustus als er tot wel 100 meteoren per uur zichtbaar zijn. In 2023 hebben we te maken met een afnemende Maan en valt het maximum ongeveer 3 dagen na Laatste Kwartier. Dat maakt het een redelijk gunstige verschijning. De radiant begint zich in het noordelijke deel van het sterrenbeeld Perseus richting de grens met het sterrenbeeld Camelopardalis – Giraffe.
Er zijn nog drie andere zwermen actief die hun maximum in juli hadden. Het zijn de
Eind van de maand, omstreeks 28 augustus worden de
De sterrenhemel in augustus 2023
| Dag | Tijd | |
| 1 | 20:33 | Volle Maan |
| 2 | 07:52 | Maan in zijn perigeum op 357.311 kilometer van de Aarde |
| 3 | 12:26 | Saturnus 2,5° ten noorden van de Maan |
| 5 | 00:02 | Neptunus 1,5° ten noorden van de Maan |
| 8 | 11:44 | Jupiter 2,9° ten zuiden van de Maan |
| 8 | 12:29 | Laatste Kwartier |
| 9 | 03:03 | Uranus 2,6° ten zuiden van de Maan |
| 10 | 03:47 | Mercurius in zijn grootste oostelijke elongatie (27,4°) van de Zon |
| 10 | 12:43 | Aldebaran 9,0° ten zuiden van de Maan |
| 12-13 | Maximum der Perseiden | |
| 13 | 13:15 | Venus in benedenconjunctie met de Zon |
| 14 | 00:14 | Pollux 1,7° ten noorden van de Maan |
| 15 | 19:00 | Venus 13,3° ten zuiden van de Maan |
| 16 | 11:38 | Nieuwe Maan |
| 16 | 13:54 | Maan in zijn apogeum op 406.635 kilometer van de Aarde. dit is de grootste afstand van dit jaar. |
| 16 | 22:37 | Regulus 4,1° ten zuiden van de Maan |
| 18 | 13:26 | Mercurius 6,9° ten zuiden van de Maan |
| 19 | 01:07 | Mars 2,2° ten zuiden van de Maan |
| 21 | 12:08 | Spica 2,5° ten zuiden van de Maan |
| 24 | 11:58 | Eerste Kwartier |
| 25 | 04:06 | Antares 1,1° ten zuiden van de Maan |
| 27 | 09:39 | Asteroïde (8) Flora in oppositie met de Zon. De asteroïde heeft een helderheid van magnitude 8,3 |
| 27 | 10:28 | Saturnus (magnitude 0,4) in oppositie met de Zon |
| 28-08 – 05-09 | Meteoren van de Alpha-Aurigiden zijn actief | |
| 30 | 17:54 | De Maan in zijn perigeum op 357.181 kilometer van de Aarde |
De sterrenhemel boven de noordelijke horizon
In het noorden zijn deze maand geen opvallende sterrenbeelden te zien. Laag in het noorden is de heldere ster Capella van het sterrenbeeld Voerman – Auriga te zien. Tijdens een donkere maanloze nacht kan je eens op zoek gaan naar de zwakke sterrenbeelden Lynx en Giraffe – Camelopardalis. Links van de Poolster zien we het sterrenbeeld Grote Beer – Ursa Major en rechts van de Poolster het sterrenbeeld Cassiopeia. Hoog aan de hemel, richting het zenit, de sterrenbeelden Draak – Draco en Cepheus maar ook deze twee zijn niet erg opvallend.
De sterrenhemel boven de oostelijke horizon
In het zuidoosten, laag boven de horizon zijn de zwakke sterrenbeelden Waterman – Aquarius en Steenbok – Capricornus te zien. Hoger boven de horizon bevinden zich de heldere sterren van het sterrenbeeld Pegasus. Het sterrenbeeld Andromeda bevindt zich links ervan. In het noordwesten zien we het w-vormige sterrenbeeld Cassiopeia.
De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon
Hoog boven de horizon zien we het grote asterisme de Zomerdriehoek die bestaat uit de heldere sterren Wega, Deneb en Altaïr. Laag boven de horizon vinden we het grote sterrenbeeld Boogschutter – Sagittarius. In het zuidwesten, laag boven de horizon zien we de heldere oranjerode ster Antares samen met een gedeelte van het sterrenbeeld Schorpioen – Scorpius. Boven de Schorpioen zien we het grote, zwakke sterrenbeeld Slangendrager – Ophiuchus dat het beste opgezocht kan worden tijdens een donkere maanloze nacht.
De sterrenhemel boven de westelijke horizon
Boven westelijke horizon zien we de heldere oranjerode ster Arcturus en het sterrenbeeld Ossenhoeder – Boötes. Linksboven de Ossenhoeder staat een fraaie boog sterren, dit is het sterrenbeeld Noorderkroon – Corona Borealis. Boven de Noorderkroon het grote maar zwakke sterrenbeeld Hercules. In het noordwesten zie we het sterrenbeeld Grote Beer – Ursa Major.
De sterrenhemel boven je hoofd
In het zenit zien we deze maand twee heldere sterren. Het zijn Deneb van het sterrenbeeld Zwaan – Cygnus en Wega van het sterrenbeeld Lier – Lyra. Ook de opvallende kop van het sterrenbeeld Draak – Draco is gemakkelijk te herkennen.
