Hubble fotografeert de bolhoop Terzan 12
Astronomen hebben met behulp van de Hubble Space Telescope een opname gemaakt van de bolhoop Terzan 12 in het sterrenbeeld Boogschutter – Sagittarius.
Bolhopen zijn stabiele, dicht opeengepakte verzamelingen van honderdduizenden of zelfs miljoenen sterren, door zwaartekracht gebonden in een enkele structuur met een doorsnede van ongeveer 100 tot 200 lichtjaar.
Ze behoren tot de oudste bekende objecten in het heelal en zijn overblijfselen uit de eerste tijdperken van het ontstaan van sterrenstelsels.
Ons eigen sterrenstelsel kent minstens 150 bolhopen en er zullen er waarschijnlijk nog meer verborgen zijn achter de dikke schijf van ons sterrenstelsel.
Volgens Hubble-astronomen zijn bolhopen niet ongewoon in de Melkweg. Er zijn er ongeveer 150 bekend, vooral in de buitenste halo, en Hubble heeft sinds de lancering in 1999 hun onderzoek radicaal veranderd.
Het onderzoeken van bolhopen als Terzan 12, die sterk verduisterd worden door interstellair stof, wordt echter bemoeilijkt door de resulterende roodheid van het licht.
Als sterrenlicht door een interstellaire wolk gaat kan het worden geabsorbeerd en verstrooid door stofdeeltjes. De sterkte van deze verstrooiing hangt af van de golflengte van het licht, waarbij kortere golflengtes sterker worden verstrooid en geabsorbeerd.
Dit betekent dat het minder waarschijnlijk is dat de blauwe golflengtes van het licht van sterren door een wolk heen dringen, waardoor achtergrondsterren roder lijken dan ze in werkelijkheid zijn.
Astronomen noemen de kleurverandering veroorzaakt door de verstrooiing en absorptie van sterrenlicht roodheid, en deze is verantwoordelijk voor het levendige kleurengamma in het nieuwe beeld van Terzan 12.
Relatief onbedekte sterren schijnen helder wit en blauw, terwijl kruipende ranken van gas en stof andere grote delen van Terzan 12 bedekken, waardoor sterren een sinistere rode tint krijgen.
Hoe meer stof er langs onze gezichtslijn naar de sterrenhoop ligt, hoe roder het licht van de sterren wordt.
Terzan 12, ook bekend als ESO 522-1, bevindt zich op een afstand van ongeveer 15000 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Boogschutter – Sagittarius.
De bolhoop werd ongeveer een halve eeuw geleden gevonden door de Turks-Armeense astronoom Agop Terzan.
Er waren eigenlijk slechts 11 bolhopen ontdekt door Terzan. De verwarring is het gevolg van een fout die Terzan in 1971 maakte toen hij Terzan 5 herontdekte – een bolhoop die hij al in 1968 had gevonden en gerapporteerd – en deze Terzan 11 noemde.
Terzan probeerde zijn fout te herstellen maar de veroorzaakte verwarring bleef sindsdien in wetenschappelijke studies bestaan, waarbij astronomen uiteindelijk tot de vreemde conventie kwamen dat er geen Terzan 11 bestaat.
Volgens de astronomen lijken sommige sterren op de foto van Terzan 12 qua kleur heel anders dan hun naaste buren.
De helderste rode sterren zijn opgeblazen, verouderende reuzen, vele malen groter dan onze Zon. Ze liggen tussen de Aarde en de bolhoop en slechts enkelen kunnen daadwerkelijk lid zijn van de bolhoop.
De aller helderste hete, blauwe sterren bevinden zich ook langs de gezichtslijn en niet binnen de bolhoop, die alleen maar verouderende sterren bevat.
De roodheid van sterren levert doorgaans problemen op voor astronomen maar ze konden het effect van gas en stof omzeilen door de nieuwe waarnemingen, gemaakt met de Advanced Camera for Survey (ACS) en de Wide-Field Camera 3, te vergelijken met reeds bestaande beelden.
De waarnemingen zouden licht moeten werpen op de relatie tussen leeftijd en samenstelling in de binnenste bolhopen van de Melkweg, vergelijkbaar met ons begrip van de bolhopen verspreid over de rest van de Melkweg.
Eerste publicatie: 10 september 2023
Bron: sci-news
