Mars

Hoe ver weg is Mars?

De banen van mars en de Aarde om de Zon
De banen van Mars en de Aarde om de Zon

Mars is vanaf de Zon gezien de vierde planeet in ons zonnestelsel. Het is al eeuwenlang een gewild object onder waarnemers en de laatste tientallen jaren zijn er ook vele ruimtesondes naar toe gestuurd. De afstand naar mars is afhankelijk van wanneer je die meet en vanaf welke punten je dit doet. Hoe ver is het dan nu naar Mars?

De gemiddelde afstand tussen Mars en de Aarde bedraagt 225 miljoen kilometer. Echter de afstand tussen mars en de Aarde varieert steeds. Net zoals een paar auto’s op een racebaan draaien Mars en de Aarde met verschillende snelheden om de Zon. De Aarde heeft de binnenste baan en draait daardoor sneller om de Zon. Daarnaast volgen beide planeten een elliptische baan in laats van een perfecte cirkel.

In theorie wordt de kleinste afstand tussen de twee planeten bereikt als Mars in het perihelium is (de kleinste afstand tot de Zon) en de Aarde in het aphelium (de grootste afstand tot de Zon). In die situatie ouden beide planeten 54,6 miljoen kilometer van elkaar zijn verwijderd. Zolang we de beide planeten waarnemen is dat echter nog niet gebeurd. In augustus 2003 bevonden beide planeten zich 56 miljoen kilometer uit elkaar en dat is de kleinste afstand tot nu toe.

Die dichtste nadering in 2003 leidde tot een ongewenste trend in de media. Iedere augustus duiken er op social media weer memes en hoaxes op dat Mars zo groot als de Volle Maan zichtbaar zal zijn. In 2003 zei iemand dat een vergroting van 75x in een telescoop Mars net zo groot toont als de Volle Maan zonder enig optisch hulpmiddel. De pers vergat gemakshalve de vergroting en de telescoop en de hoax was geboren.

Aan de andere kant, als beide planeten zich in het aphelium bevinden – hun grootste afstand tot de Zon – en de twee planeten tegenover elkaar staan dan kan de afstand oplopen tot iets meer dan 400 miljoen kilometer, 7,37 * de kleinst mogelijke afstand tussen de planeten.

In hun race rond de Zon heeft de Aarde altijd de binnenbaan en passeren we Mars iedere 26 maanden. Deze dichte nadering is ideaal om ruimtesondes naar de planeet te lanceren. De zwaartekracht van de Zon zorgt er voor dat ruimtesondes een extra zwieper krijgen waardoor er tijd en geld bespaard kan worden.

Hoe ver is Mars van de Zon verwijderd?

Mars heeft een behoorlijk excentrische baan die meer dan als andere planeten afwijkt van de perfecte cirkel. De grootste afstand van tot de Zon  het aphelium – is 249 miljoen kilometer. De kleinste afstand tot de Zon – het perihelium – is 206 miljoen kilometer. De gemiddelde afstand tussen Mars en de Zon bedraagt 229 miljoen kilometer. Mars draait in 687 aardse dagen om de Zon heen, dat is één Martiaans jaar.

Voorbeeld van de parallax-methode die Cassini gebruikte voor het bepalen van de afstand.
Voorbeeld van de parallax-methode die Cassini gebruikte voor het bepalen van de afstand.

Het meten van de afstand

De afstand tussen Mars en de Aarde werd in 1672 voor het eerst bepaald door Giovanni Cassini met behulp van de parallaxmethode. Hij stuurde zijn collega Jean Richter naar Frans Guyana toe. Zelfs bleef hij in Parijs. Gebruikmakende van de bekende afstand tussen Parijs en Frans Guyana berekende hij de afstand tot aan Mars. Hun berekeningen zaten er slechts 7% naast van de huidige metingen met veel nauwkeurigere instrumenten.

Eerste publicatie: 31 maart 2013
Volledige revisie: 7 januari 2018

Meer over Mars