Maan

Hoe zit dat met de fases van de Maan?

De fases van de Maan
Diagram van de posities van de Maan in zin baan met afbeeldingen van hoe de Maan lijkt vanaf de Aarde voor iedere fase. Een maanmaand is de periode tussen de ene en de daaropvolgende nieuwe maan. Gezien vanuit het noordelijke kant van de banen van Aarde en Maan draait de Aarde tegen de wijzers van de klok in rond de Zon en draait de Maan tegen de wijzers van de klok in om de Aarde. Credit: wikipedia

In dit artikel gaan we dieper in op hoe de verschillende fases van de Maan ontstaan.

Waarom lijkt de Maan iedere nacht van vorm te veranderen?

Dat komt omdat de Maan net als de Aarde een bol in de ruimte is. Net als de Aarde wordt de Maan altijd half verlicht door de Zon; de ronde bol van de Maan heeft een dagzijde en een nachtzijde. En, net als de Aarde, beweegt de Maan altijd door de ruimte. Gezien vanuit ons aardse uitkijkpunt zien we, terwijl de Maan eenmaal per maand rond de Aarde draait, de verschillende delen van de dag- en nachtzijde: de veranderende fasen van de Maan. Hoe kun je de maanfasen begrijpen? Je moet hiervoor vier dingen onthouden.

  1. Denk bij het zien van de Maan aan waar de Zon op dat moment is.
  2. De Maan komt iedere dag op in het oosten en gaat onder in het westen.
  3. De Maan heeft ongeveer een maand nodig om eenmaal om de Aarde te draaien.
  4. De baanbeweging van de Maan is naar het oosten gericht.

Als je de Maan ziet denk dan waar de Zon ergens verblijft.

Het is tenslotte de Zon die licht geeft en zo de dagzijde van de Maan creëert. Maanfasen zijn afhankelijk van waar de Maan zich in de ruimte bevindt ten opzichte van de Zon. Zie je bijvoorbeeld welke maanfase hierboven wordt weergegeven? Het antwoord is: de Volle Maan. De Maan, de Aarde en de Zon zijn in het midden uitgelijnd met de Aarde. De volledig verlichte helft van de Maan, de dagzijde, is gericht naar de nachtkant van de Aarde. Dat is altijd het geval in de nacht van de Volle Maan.

Ga zelf naar buiten om dit te controleren. Het maakt niet uit welke fase van de Maan je aan de hemel ziet, denk na waar de Zon zich ergens bevindt. Het zal je helpen te begrijpen waarom de Maan die je ziet zich in een specifieke fase bevindt.

De Maan komt iedere dag op in het oosten en gaat weer onder in het westen.

Het opkomen en ondergaan van alle hemelse objecten wordt veroorzaakt door de draaiing van de Aarde onder de sterrenhemel door.

Dus als je de wassende maan na zonsondergang in het westen ziet staan dan is dit niet de Maan die opkomt maar de Maan die aan het ondergaan is.

Maar tegelijkertijd …..

De Maan heeft ongeveer een maand nodig om eenmaal om de Aarde te draaien

Ofschoon de Maan in het oosten opkomt en weer in het westen ondergaat (als gevolg van de draaiing van de Aarde), beweegt de Maan ook als gevolg van zijn eigen beweging in zijn baan om de Aarde, langs de sterrenhemel.

Dit is een langzamere, minder zichtbare beweging van de Maan. Het is een beweging voorlangs de vaste sterren. Als je op een avond een glimp van de Maan opvangt, en je kijkt enkele uren later weer, dan bemerk je dat de Maan westwaarts heeft bewogen. Die westwaartse beweging wordt veroorzaakt door de draaiing van de Aarde.

De langzamere, minder zichtbare beweging van de Maan kan ook tijdens een enkele nacht worden gezien. Maar dan moet je de Maan gedurende verschillende uren goed volgen ten opzichte van de sterren in zijn omgeving.

De oostwaartse beweging van de maan in zijn baan is het gemakkelijkste van de ene naar de andere nacht te volgen. De Maan beweegt denkbeeldig langs de binnenkant van een cirkel van 360°. De baan van de Maan brengt de Maan eenmaal per maand langs de sterrenhemel en dat komt omdat de Maan ongeveer eenmaal per maand rond de Aarde draait. De Maan beweegt, ten opzichte van de achtergrondsterren, ongeveer 12-13 graden per dag.

De Maan beweegt oostwaarts in zijn baan

Iedere dag beweegt de Maan ongeveer 12 tot 13 graden oostwaarts langs de hemelkoepel. De eerste moet steeds een beetje langer draaien om op de plek te komen waar de Maan is in de ruimte. Gemiddeld komt de Maan iedere dag ongeveer 50 minuten later op.

De steeds latere opkomsttijden van de Maan zorgen er voor dat onze wachter bij het vallen van de avond gedurende de twee weken tussen Nieuwe en Volle Maan steeds in een ander deel van de hemel verschijnt. Daarna, in de twee weken na Volle Maan, zal je zien dat de Maan later en later op de avond opkomt.

Zie ook de Maan in 2021.

Eerste publicatie: 26 februari 2021
Bron: earthsky.org

Meer over de Maan